Dom w Japonii

Dom w Osace zaprojektował w połowie lat osiemdziesiątych znany japoński architekt Tadao Ando. To przykład nowoczesnej architektury, która choć związana z miejscową tradycją, ma siłę oddziaływania przekraczającą granice kulturowe.

Jakie domy buduje się na świecie? Zapytaliśmy polskich architektów o ich ulubione przykłady prywatnych domów za granicą. Odpowiedzi uświadamiają, jak różne mogą być źródła inspiracji i jak wiele pomysłów na dom. Dziś o swojej fascynacji domem Tadao Ando opowiada Mirosław Jednacz.

"I House” w Osace. Teren działki leżącej między ulicami został wyraźnie wydzielony, otoczony murami. Wewnątrz geometryczne bryły z jasnoszarego betonu przenikają się, zacierając granicę między domem a dziedzińcem. Autor: Hiroshi Araki		Betonowe ściany otaczają działkę. Tak wygląda brama, która prowadzi do domu. Autor: Hiroshi Araki		Hol wejściowy. Autor: Hiroshi Araki

Wysoki mur z szarego, chropawego betonu. To nie ogrodzenie, raczej zewnętrzne ściany budynku, który zajął całą działkę. Niedostępne na pierwszy rzut oka ściany wyznaczają granicę skrawka własnej, zamkniętej przestrzeni. Wewnątrz wszystko jest domem: trzy kondygnacje mieszkalne i dziedziniec o specjalnie ukształtowanym terenie – ze spadkiem, dzięki któremu widoku z okien parteru nie ogranicza wysoki mur, lecz krawędź pagórka.
W prywatnym domu ściany z betonu mogą szokować. W latach osiemdziesiątych, kiedy ten dom powstał, było to rozwiązanie niespotykane i śmiałe. Tadao Ando specjalnie wyeksponował estetyczne wartości tego materiału, z jego chropowatością, surowością, śladami deskowania. Stało się to później modne i naśladowane. Specyficzną urodę, ciężar i monumentalność betonu architekt połączył z zielenią ogrodu, wielkimi taflami szkła i płaszczyznami szlachetnego drewna. Uderzający jest kontrast między surowością betonowych ścian, a niematerialną niemal lekkością wnętrz. Główna sypialnia na piętrze dzięki przeszklonym ścianom wydaje się zawieszona w przestrzeni.
Dom ma kondygnację podziemną. To bardzo częste w Japonii, gdzie wolnych działek jest mało, a każdy metr terenu jest bardzo drogi. Architekt wolał część pomieszczeń mieszkalnych ulokować pod ziemią, po to aby pozostawić miejsce na wewnętrzny ogród.
Dwa skrzydła budynku układają się w kształt litery L, osłaniając ogród. Piętro – w kształcie długiego na 29 i szerokiego na 6,5 m prostopadłościanu – przykryte jest kolebkowym dachem. Cylindryczna forma w środku to rdzeń domu – tu mieści się część dzienna i rekreacyjna z widokiem na ogród. Wzdłuż cylindrycznych ścian biegną schody.
Jest ich dużo, bo komunikacja wewnętrzna i zewnętrzna jest tu ściśle rozdzielona: inne schody łączą poziomy przestrzeni dziennej, inne prowadzą do wyjścia, inne do garażu. Na parterze i w części podziemia jest jeden apartament, na piętrze drugi, oddzielony.
To na najwyższym piętrze znajduje się widoczna na zdjęciach sypialnia z tarasem. Nie wiadomo, który widok bardziej zapiera dech – czy ten z wnętrza, czy ten ukazujący wnętrze sypialni z tarasu.

Widok z tarasu do wnętrza sypialni. Autor: Hiroshi Araki		Widok z sypialni na taras. Autor: Hiroshi Araki

Tadao Ando

Wybitny architekt japoński, zasłynął między innymi jako autor domu Azuma w Osace – na wąskiej działce, z betonową elewacją i wewnętrznym dziedzińcem. Twórca wielu domów prywatnych. Do jego znanych dzieł należy także kaplica na górze Rokko w Kobe, pawilon japoński na wystawie Expo’92 w Sewilli. Jest laureatem wielu nagród: między innymi najbardziej prestiżowej międzynarodowej Nagrody Pritzkera, zwanej Noblem dla architektów.

Plan domu z oznaczeniem miejsc, z którch wykonano poszczególne fotografie.