Gdy chcemy wyciąć drzewo. Przepisy

Od 1 maja 2004 r. obowiązuje  ustawa o ochronie przyrody, która określa między innymi zasady wycinania drzew, opłaty za zezwolenia na wycinkę oraz kary za bezprawne niszczenie roślinności.

Przepisy nie różnią się znacząco od poprzednich. Właściciel działki nadal nie może robić wszystkiego, co mu się podoba. Musi stosować się między innymi do przepisów o ochroronie przyrody, które w większości wypadków zabraniają samowolnego wycinania drzew i krzewów.

Do kogo po zezwolenie
Wycięcie drzew nieowocowych starszych niż pięcioletnie wymaga uzyskania urzędowego zezwolenia. Wydają je wójt, burmistrz albo prezydent miasta na wniosek posiadacza nieruchomości.
Zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków wydaje wojewódzki konserwator zabytków. Wycięcie drzewa na terenie parku narodowego lub rezerwatu przyrody wymaga uzyskania zgody odpowiednio dyrektora parku narodowego albo organu, który uznał dany obszar za rezerwat przyrody.
We wniosku o zezwolenie na wycięcie drzew trzeba podać:
- imię, nazwisko i adres albo nazwę i siedzibę posiadacza oraz właściciela nieruchomości;
- tytuł prawny władania nieruchomością (jeżeli wnioskodawca nie jest właścicielem nieruchomości, musi dołączyć zgodę właściciela);
- nazwę gatunku drzewa lub krzewu;
- obwód pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm;
- przeznaczenie terenu, na którym rośnie drzewo lub krzew;
- przyczynę i termin zamierzonego usunięcia drzewa lub krzewu;
- wielkość powierzchni, z której zostaną usunięte drzewa lub krzewy.

Uwaga! Wydanie zezwolenia może być uzależnione od przesadzenia drzew lub krzewów w inne miejsce lub zasadzenia innej roślinności.

Kiedy z opłatą, kiedy bez

Posiadacz nieruchomości ponosi opłaty za usunięcie drzew lub krzewów, ale tylko wtedy, gdy jest przedsiębiorcą i stara się o zezwolenie na wycinkę na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jednak nawet przedsiębiorca nic nie płaci w sytuacjach, w których ustawa przewiduje zwolnienie od opłat.
Opłaty nie są pobierane w przypadku wycinki drzew:
- niewymagających zezwolenia na wycięcie;
- na których usunięcie wydano zezwolenie osobie fizycznej na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej;
- jeżeli usunięcie jest związane z odnową i pielęgnacją drzew rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków;
- które zagrażają bezpieczeństwu ludzi lub mogą uszkodzić istniejące obiekty budowlane;
- które zagrażają bezpieczeństwu ruchu drogowego oraz kolejowego albo bezpieczeństwu żeglugi;
- usuwanych w związku z przebudową dróg publicznych i linii kolejowych;
- które posadzono lub wyrosły na nieruchomości po zakwalifikowaniu jej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele budowlane;
- z terenów zieleni miejskiej i ogrodów działkowych w związku z zabiegami pielęgnacyjnymi;
- które obumarły lub nie rokują szansy na przeżycie z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości;
- topoli o obwodzie pnia powyżej 100 cm mierzonego na wysokości 130 cm, a także nienależących do gatunków rodzimych, jeżeli zostaną zastąpione w najbliższym sezonie wegetacyjnym drzewami innych gatunków;
- jeżeli usunięcie wynika z potrzeb ochrony roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową lub ochrony siedlisk przyrodniczych;
- z grobli stawów rybnych;
- jeżeli usunięcie wiąże się z wykonaniem lub utrzymaniem urządzeń wodnych zabezpieczających przed powodzią.
Opłatę nalicza i pobiera organ, który wydaje zezwolenie na wycinkę.
Obowiązek uiszczenia opłaty odracza się na trzy lata od dnia wydania zezwolenia, jeżeli zezwolenie przewiduje przesadzenie ich w inne miejsce albo zastąpienie innymi drzewami lub krzewami. Jeśli przesadzone czy posadzone w zamian drzewa lub krzewy się nie przyjmą albo obumrą z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości, należność z tytułu ustalonej opłaty za usunięcie podlega umorzeniu.

Ile to kosztuje
Opłatę za usunięcie drzew ustala się jako iloczyn stawki za 1 cm obwodu pnia oraz centymetrów w obwodzie wycinanego drzewa na wysokości 130 cm. Wysokość stawek zostanie ustalona przez ministra ochrony środowiska i będzie zależna od obwodu pnia oraz rodzaju i gatunku drzewa. Stawki te będą wzrastały co roku o przewidywany w budżecie wskaźnik inflacji.
Ustawa o ochronie przyrody zawiera jedynie maksymalne stawki opłat za usuwanie drzew (od 270 do 3500 zł za jeden centymetr, zależnie od obwodu, przy czym im obwód większy, tym stawka wyższa) oraz stawkę kwotową za usuwanie krzewów – 200 zł za zezwolenie na usunięcie krzewów z powierzchni 1 m².
Na terenach uzdrowisk i na nieruchomościach wpisanych do rejestru zabytków opłaty są o 100% wyższe. Na wniosek zainteresowanego opłaty mogą być rozłożone na raty.

Uwaga! Przepisów ustawy o ochronie przyrody w zakresie zezwoleń na wycinanie drzew nie stosuje się  do terenów leśnych, gdyż podlegają one ochronie na mocy odrębnych przepisów.

Za co i jakie kary

Ustawa przewiduje też kary za:
- zniszczenie terenów zieleni albo drzew przez niewłaściwe prowa-dzenie robót ziemnych lub zastosowanie środków chemicznych;
- usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia;
- zniszczenie spowodowane niewłaściwą pielęgnacją drzew i zieleni.

Uwaga! Nawet nieumyślne uszkodzenie drzewostanu podczas wykonywania robót budowlanych może się skończyć koniecznością zapłaty wysokich kar.

Kary są trzykrotnie wyższe od opłat za usunięcie drzew lub krzewów. Stawka kary za zniszczenie jednego metra kwadratowego trawnika wynosi 46 zł, a kwietnika – 395 zł.
O nałożeniu kary i jej wysokości decyduje wójt, burmistrz albo prezydent miasta. Gdy jest szansa, że zniszczona roślinność się odrodzi, termin płatności kary jest odraczany na trzy lata. Kara jest umarzana, gdy po tym czasie drzewo zachowuje żywotność, a także wtedy, gdy posiadacz nieruchomości odtworzył w najbliższym sezonie wegetacyjnym zniszczony teren zieleni.
Karę można też rozłożyć na raty. Niezapłacone w terminie kary podlegają ściągnięciu wraz z odsetkami.

Zatarcie śladów nie pomoże

Jeśli inspektorzy z urzędu miasta lub gminy otrzymają wiadomość, że doszło do zniszczenia lub wycięcia drzew bez zezwolenia, powinni przeprowadzić w terenie wizję i sporządzić protokół. W czasie oględzin dokonuje się pomiarów pni zniszczonych lub wyciętych drzew. Pomiaru grubości pnia dokonuje się na wysokości 130 cm. Jeżeli drzewo rozwidla się na wysokości poniżej 130 cm, każdy pień traktuje się jako odrębne drzewo.
Jeżeli ustalenie obwodu lub gatunku zniszczonego lub usuniętego bez zezwolenia drzewa jest niemożliwe, bo sprawca nie tylko usunął drzewo, ale także wykarczował pień, dane do wyliczenia administracyjnej kary pieniężnej ustala się w oparciu o wszelkie informacje zebrane w toku postępowania administracyjnego i tak ustaloną karę powiększa o 50%. Gdy pozostał tylko pień przy ziemi, niezbędny do obliczenia kary obwód pnia ustala się, przyjmując najmniejszy promień pozostałego pnia i pomniejszając wyliczony obwód o 10%.

Podstawa prawna: ustawa o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. nr 92, poz. 880)

Można wyciąć bez zezwolenia drzewa i krzewy:

- owocowe, ale nie te rosnące na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków oraz w granicach parku narodowego lub rezerwatu przyrody – na obszarach nieobjętych ochroną krajobrazową;
- rosnące na plantacjach drzew i krzewów;
- których wiek nie przekracza pięciu lat;
- usuwane w związku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych;
- niszczące nawierzchnię dróg lub ograniczające widoczność na drodze, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków;
- usuwane na podstawie decyzji właściwego organu z wałów przeciwpowodziowych;
- utrudniające widoczność sygnalizatorów i pociągów, a także utrudniające eksploatację urządzeń kolejowych albo powodujące tworzenie na torowiskach zasp śnieżnych, usuwane na podstawie decyzji właściwego organu;
- stanowiące przeszkody lotnicze, usuwane na podstawie decyzji właściwego organu.