Gdzie się skarżyć na opieszały urząd

Załatwienie formalności budowlanych może trwać nawet kilka miesięcy. Czasem dzieje się tak z winy inwestora, który nie dostarczył kompletu dokumentów, czasem z powodu opieszałości urzędników. Co zrobić, gdy urząd nie udzieli odpowiedzi na podanie w terminie?

Jak długo trzeba czekać?
Zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego organ administracji, do którego skierowano podanie, powinien je rozpatrzyć bez zbędnej zwłoki. Gdy sprawa wymaga przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego (na przykład sprawdzenia dokumentów czy zasięgnięcia opinii innych organów), urząd ma miesiąc na jej załatwienie, a jeśli sprawa jest szczególnie skomplikowana - dwa miesiące od złożenia wniosku. Do tego okresu nie wlicza się jednak czasu, w którym sprawa jest opiniowana przez inny organ, oraz czasu, jaki urząd wyznaczy wnioskodawcy na uzupełnienie dokumentów.
Wymienione w Kodeksie postępowania administracyjnego terminy mają zastosowanie wyłącznie do spraw o charakterze administracyjnym, które wymagają wydania decyzji.
Przepisy Kodeksu przewidują również termin do wydania zaświadczenia, czyli urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego (na przykład zaświadczenia o przeznaczeniu terenu czy o zameldowaniu). Zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni od złożenia wniosku. Jeśli urząd odmawia wydania zaświadczenia, musi wydać w tej sprawie postanowienie.

Gdzie się skarżyć?
Poskarżyć się na niezałatwienie sprawy w terminie można w organie nadrzędnym w stosunku do urzędu, do którego skierowano podanie. I tak w zależności od organu, który miał załatwić sprawę, zażalenie na przekroczenie terminu można wnosić do:
- Samorządowego Kolegium Odwoławczego - jeśli właściwy do rozpatrzenia sprawy jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta (na przykład w sprawach o ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu),
- wojewody - jeśli sprawa należy do kompetencji starosty (na przykład wydanie pozwolenia na budowę),
- wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego - w sprawach rozpatrywanych przez powiatowego inspektora nadzoru budowlanego (na przykład stwierdzenie samowoli i nakaz rozbiórki).
Organ wyższego stopnia, jeśli uzna zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości. Na skutek takiej interwencji wobec osoby winnej niezałatwienia sprawy w terminie może być wszczęte postępowanie dyscyplinarne, ale zwykle kończy się ono co najwyżej upomnieniem.
Niezależnie od tego można wnieść skargę na bezczynność organu do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Rozpatrzenie skargi może jednak potrwać kilka miesięcy, a w tym czasie urząd być może wyda już decyzję.
Trzeba pamiętać, że powyższe środki zaskarżenia (zażalenia, skargi) można wnosić tylko w sprawach z zakresu administracji publicznej, czyli w sprawach załatwianych przez urzędy w drodze decyzji lub postanowień administracyjnych.
Terminy załatwienia spraw oraz skargi na ich niedotrzymanie nie mają zastosowania w sprawach, które mają cywilnoprawny charakter, czyli takich, które załatwiane są w drodze umowy (jak na przykład sprawy związane ze sprzedażą nieruchomości, finansowaniem uzbrojenia terenu itp).

Podstawa prawna:
- Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071),
- ustawa z 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U. nr 74, poz. 368 z późn. zm.)