Ceramiczna podłoga. Parametry techniczne płytek

Płytki na podłogę wybieramy zwykle do pomieszczeń intensywnie użytkowanych, narażonych na zabrudzenia i kontakt z wodą. Ale coraz częściej także tam, gdzie do niedawna kładliśmy drewno, panele, wykładziny - do pokoju dziennego czy sypialni. Jak dokonać wyboru, jeśli mamy do dyspozycji ogromną ilość rodzajów, kolorów, faktur, kształtów i wymiarów płytek?

Efekty, jakie można osiagnąć, robiąc podłogę z płytek ceramicznych, są niezliczone. Podłoga może przypominać idealnie gładką, lustrzaną powierzchnię granitowych płyt albo porysowaną i obtłuczoną kamienną posadzkę jak w starym opactwie. Można wybrać drobne, filigranowe wzory mozaiki albo duże płaszczyzny szlifowanego gresu z prawie niewidocznymi spoinami. Miłośnicy drewnianych posadzek też znajdą coś dla siebie: płytki, które wyglądają jak surowe nieheblowane deski rodem z wiejskiej chałupy albo tak jak wyrafinowane wzory pałacowych posadzek z najszlachetniejszych gatunków drewna.

Gładkie czy strukturalne

Płytki strukturalne, czyli takie, których powierzchnia jest nierówna, mogą  mieć  powtarzające się  na każdej płytce wzory albo nieregularne wgłębienia, rowki, dziurki, pęknięcia i zarysowania. Często wybieramy płytki o strukturalnej powierzchni, aby nadać wnętrzu charakter bardziej naturalny. Podłoga może wyglądać naturalnie, jeśli płytka naśladuje  powierzchnię kamienia, drewno z sękami czy spękania skał. Jeśli jednak „naturalne” spękania są bardzo regularne, efekt będzie sztuczny.
Nie każdy rodzaj płytek strukturalnych sprawdzi się w każdym pomieszczeniu. Ważna jest ich odporność na zabrudzenia i łatwość czyszczenia. Jeśli struktura powierzchni płytek ma charakter głębokich, a zarazem wąskich rys i szczelin, trudniej je  wyczyścić niż te, które mają  płaskie i płytkie  wgłębienia.
Podłoga z płytek o gładkiej fakturze będzie łatwiejsza do utrzymania w czystości. Taka podłoga, szczególnie w jasnych kolorach, optycznie powiększy wnętrze.
Najczęściej jednak gładkie płytki są bardziej śliskie. Dostępne, chociaż mało popularne w Polsce, są też gresowe płytki o strukturalnej powierzchni, której tylko wypukłe elementy są polerowane, wgłębienia zaś zachowują charakter matowego gresu. Ich powierzchnia jest częściowo błyszcząca, dlatego wyglądem przypominają polerowany gres, a zachowują własności antypoślizgowe gresu nieszkliwionego.

Gładkie płytki w kontrastujących kolorach mogą tworzyć na podłodze szachownicę. Autor: OPOCZNO		Posadzka z płytek o gładkiej powierzchni może mieć charakter spokojnego tła. Autor: GRESPANIA		Płytki strukturalne. Niepolerowany gres może przypominać kamienne bloki. Autor: NAVARTI CERAMICA

Regularny maszynowy wzór na płytkach antypoślizgowych daje użytkownikom poczucie bezpieczeństwa. Autor: GRANITI FIANDRE		Struktura płytek gresowych może przypominać starą popękaną podłogę. Autor: GARO GRES		Płytki wyglądające na stare wyślizgane albo wypłukane wodą kamienie mają żłobienia na brzegach. Autor: MONOCIBEC

 
Matowe czy błyszczące

Połysk na płytkach osiąga się przez szkliwienie terakoty lub klinkieru albo polerowanie gresu. Płytki błyszczące sprawiają wrażenie śliskich i często rzeczywiście takie są. Współczesna technologia coraz lepiej radzi sobie z tym problemem. Już dziś można kupić gres polerowany o właściwościach antypoślizgowych. Takie płytki mają niewidoczne gołym okiem mikrodołeczki tworzące na powierzchni płytki siatkę, która zapobiega poślizgowi.
Błyszczące płytki dobrze sprawdzą się zarówno we wnętrzach nowoczesnych,  jak i rustykalnych. Polerowany gres nadaje się do dużych reprezentacyjnych salonów o nowoczesnym charakterze, a rustykalna, błyszcząca płytka dobrze zagra we wnętrzu o klimacie wiejskiego domu.
Gresowa podłoga o „lustrzanej” powierzchni dobrze odbija światło, przez co dodaje wnętrzu lekkości, przestronności i elegancji. Dobrze komponuje się ze szkłem i metalem. Taka lśniąca podłoga powinna mieć jak najmniejsze fugi. Dobrze, gdy tworzy jednolitą powierzchnię. Natomiast błyszcząca terakota o poduszkowatych gładkich brzegach dobrze wygląda, jeśli podziały są wyraźnie zaznaczone.
Matowe mogą być zarówno szkliwione terakoty, klinkier, jak i nieszkliwione gresy. Szczególnie warto wspomnieć o matowych płytkach typu „satina”. Jest to gres polerowany, ale ma powierzchnię matową. Taki gres jest cieplejszy i „miękki” w dotyku: stąd naturalne skojarzenie z tkaniną satynową. Jeśli ma otwarte pory, jest mało odporny na plamienie. Nowe technologie pozwalają jednak na uzyskanie matowej powierzchni polerowanego gresu o zamkniętych porach.

O brzegach równych czy nierównych

Nierówne brzegi mają rustykalne płytki terakotowe, cotto, a także płytki gresowe. Pasują do wnętrz w stylu wiejskim, dworkowym, o tradycyjnym wystroju.
Niektóre płytki mają kształt płaskich kamieni, kawałków cegieł albo drobnych kamyczków, które układają się w mozaiki.
Nierówne brzegi to jeden ze sposobów efektownego „postarzania” płytek . Mogą mieć na przykład brzegi wyglądające jak naturalnie żłobione przez wodę, wyślizgane jak kamienie w katedrze albo po prostu obtłuczone. Pamiętajmy jednak, że im mniej regularny brzeg płytek, tym spoiny będą szersze i bardziej nierówne. To wpływa na sposób ich ułożenia. Płytek o nierównych brzegach nie należy układać na styk.
Płytki o równych brzegach muszą być starannie dobrane. Kupując je, trzeba sprawdzić, czy rzeczywiście są równe – zdarza się, że tak nie jest. Takie niezamierzone nierówności na podłodze wyglądają fatalnie: fugi „nie trafiają” i płytki wygladają na źle ułożone.

Z fugą i bez

Fuga jest ważnym elementem podłogi ceramicznej. Płytki są materiałem nieelastycznym. Miejsca spoin są więc dla nich zaworem bezpieczeństwa: dzięki nim płytki nie pękają. Fuga podkreśla podziały, uwypukla kształt, wzór, fakturę i rysunek brzegu. 
Kolor fugi może wpłynąć na kolor podłogi, współgrając z kolorem płytki może wydobyć go, zatrzeć albo nadać inny odcień. Rysunek fug można podkreślić, używając spoin w kolorze kontrastującym z barwą płytki. 
Dla zatarcia rysunku można użyć fugi w kolorze zbliżonym do płytek. Ostatnio pojawiły się płytki przeznaczone do układania bezfugowego: na podłodze nie widać spoin, tworzy ona jednolitą płaszczyznę bez podziałów. Są to płytki rektyfikowane: ich brzegi są odpowiednio ścinane.

Klinkier sprawdza się nawet w łazience. Dzięki szkliwieniu jest łatwy do utrzymania w czystości. Autor: Michał Glinicki , Jacek Kucharczyk		Polerowany gres tworzy na podłodze idealnie gładką, „lustrzaną”, odbijającą światło powierzchnię. Autor: APAVISA PORCELANICO		Matowe cotto ułożone w jodełkę stworzy w sypialni atmosferę ciepła i nada jej rustykalny charakter. Autor: MILLENIUM

Płytki o dużych formatach układane z cienkimi spoinami tworzą jednolitą powierzchnię. Autor: Aleksander Rutkowski		Na podłodze ułożonej z mozaiki zaciera się rysunek spoin. Autor: TAN CERAMICA		Cotto ma bardzo nierówne brzegi, dlatego fugi powinny być szerokie. Autor: CERAMICA DI MODENA

Łączenie płytek matowych z błyszczącymi pozwala na przełamanie monotonii lustrzanej powierzchni podłogi. Autor: Aleksander Rutkowski		Gres porcelanowy o różnych formatach tworzy na podłodze ciekawą kompozycję. Autor: CERAMIKA PARADYŻ

Duże i małe

W modzie są płytki o bardzo dużych formatach. Zwykle jest to gres, bo tylko ten materiał daje możliwość wyprodukowania płytek nawet 100 x 100 cm. Podłoga z tak dużych elementów
jest praktyczna: mało fug i połączeń lepiej pozwala utrzymać podłogę w czystości. Płytki o bardzo małych formatach,  na przykład mozaiki, kładzie się po to, by było jak najwięcej podziałów.  Płytki mozaikowe mogą być w tym samym kolorze, mogą też tworzyć na podłodze barwne rozsypanki albo obrazy. Mozaiki mogą być ceramiczne, szklane i kamienne. Ostatnio pojawiły sie również mozaiki gresowe, które otrzymuje się metodą cięcia dużych płyt. Nie wszyskie mozaiki nadają się do układania na podłogę, ponieważ niektóre mają niską klasę ścieralności.

Z dekoracjami czy bez

Dekoracje do płytek mogą mieć formę wstawek (insertów), które tworzą ze specjalnie przyciętą płytką kompozycję na podłodze (umieszcza się je w  specjalnych wycięciach między brzegami płytek), bordiur to znaczy ozdobnych pasów, które mogą tworzyć szlaki zamykające kompozycję podłogi albo brzegi układanych z płytek „dywaników”, a także gotowe lub wycinane na zamówienie rozety wykonane z gresu lub kamienia naturalnego. Dostępne są płytki z intarsjami z drewna albo wstawkami z kamienia.
Wszystkie elementy dekoracyjne powinny mieć te same parametry techniczne, co płytka podstawowa. Zdarza się, że robione ręcznie wstawki dekoracyjne ich nie spełniają.
Drewno i kamienie naturalne użyte do dekoracji muszą być dostosowane do cech płytki, na przykład drewno jest specjalnie preparowane (nasączane substancjami, które zapewniają mu trwałość, odpowiednią ścieralność i zabezpieczają przed działaniem wilgoci). Elementy z kamieni naturalnych są bardziej podatne na plamienie i wilgoć, dlatego muszą być zaimpregnowane. 
Dekoracje z płytek pozwalają tworzyć kompozycje, są elementem rozbijającym monotonię podłogi, mogą nadać wnętrzu określony styl – tradycyjny, pałacowy, rustykalny, nawiązujący do epoki. Pozwalają podzielić funkcjonalnie części wnętrza, na przykład bordiurą można oddzielić część jadalną od wypoczynkowej. Za pomocą dekorów można podkreślić kształt pomieszczenia albo harmonijnie połączyć różne sposoby ułożenia tych samych płytek.

Inserty ceramiczne mają często formę ręcznie malowanych obrazków. Autor: KEROS CERAMIKA		Spotyka się elementy dekoracyjne w formie intarsji z drewna. Autor: COTTO POSSAGNO		Bordiury udające cegiełki pasują do rustykalnych wnętrz. Autor: MONOCIBEC

Wielobarwne bordiury... Autor: NATUCER		...i ręcznie malowane rozety... Autor: NATUCER		...mogą być bardzo bogatą dekoracją ceramicznej podłogi. Autor: NATUCER

 
Uwaga! W małym pomieszczeniu elementy dekoracyjne mogą zmniejszyć optycznie powierzchnię podłogi i całego pomieszczenia.

Rodzaje płytek podłogowych
Terakota – te do niedawna najbardziej popularne płytki podłogowe to płytki kamionkowe szkliwione, to znaczy pokryte warstwą szkliwa o różnej grubości. W zależności od rodzaju szkliwa są błyszczące, matowe i półmatowe. Mają gładką lub fakturową powierzchnię. Rzadziej spotykana jest terakota nieszkliwiona – może być matowa lub polerowana.

Cotto – płytki wykonane z czystej gliny pochodzącej z rejonów Morza Śródziemnego i Ameryki Środkowej, formowane ręcznie lub maszynowo najczęściej w kolorze wypalanej gliny. Są grubsze niż inne płytki (mają 1,5-2,5 cm). Najlepiej nadają się na ogrzewanie podłogowe – grzeją jak piec kaflowy! Dzięki kolorystyce i fakturze (nierówne brzegi, spękania, zarysowania) dobrze pasują do wnętrz rustykalnych. 

Gres nieszkliwiony (techniczny) – płytki kamionkowe o jednorodnej strukturze wykonane z drobno zmielonego kwarcu, skaleni, kaolinu. Ich twardość jest zbliżona do twardości granitu. Gres może być polerowany lub nie. Najpopularniejsze są gresy typu „sól i pieprz”.

Gres porcelanato – dzisiaj najbardziej popularny z gresów. Płytki pokryte są warstwą barwiącą pochodzenia mineralnego, tak jak podłoże. Jest bardzo mocno sprasowany, przez co ma bardzo małą porowatość i tym samym małą nasiąkliwość. Ten rodzaj gresu daje możliwości znacznie bogatszej niż gres nieszkliwiony kolorystyki i faktur.

Gres szkliwiony – to współczesna odmiana terakoty. Szkliwem pokrywa się płytkę gresową mniej sprasowaną i o większej porowatości niż w przypadku gresu technicznego czy porcelanowego – to po to, aby szkliwo się przyczepiło. Płytka ta jest bardziej odporna na złamanie.

Klinkier – płytki z naturalnej gliny najczęściej w różnych odcieniach – od pomarańczowego do brązowego. Jeśli jest szkliwiony, może mieć dowolny kolor. Klinkier jest najtwardszym z materiałów ceramicznych, dlatego ma wysoką klasę ścieralności i niską nasiąkliwość.

Jakie pomieszczenia, takie płytki
Płytki mają zróżnicowane parametry techniczne: nie wszystkie nadają się do każdego pomieszczenia. Dlatego wybierajmy je stosownie do przeznaczenia, zwracając uwagę na ich oznaczenia:

- tam, gdzie się dużo chodzi, wnosi się piasek, ziemię, glinę, a także w miejscach narażonych na tarcie, choćby przez wózek dziecięcy czy hulajnogę, czyli w przedsionku, wiatrołapie, holu; również w intensywnie użytkowanej kuchni - trzeba stosować płytki o wysokiej klasie odporności na ścieranie (minimum IV klasa) i twarde (powyżej 6 w skali Mosha)

Twardość.		Ścieralność.

- w miejscach, gdzie wnosi się błoto, jest mokro, rozlewa się woda, może wystąpić wilgoć, czyli w łazience i pomieszczeniu gospodarczym stosujemy płytki o niskiej nasiąkliwości wodnej, na przykład szkliwione, a jeśli jest to nieszkliwiony gres, należy go zaimpregnować. Płytki w takich miejscach powinny być antypoślizgowe

Nasiąkliwość wodna.		Śliskość.

- tam, gdzie się dużo plami, czyli w kuchni, łazience, garażu, stosujemy płytki odporne na plamienie. Impregnaty podnoszą częściowo odporność, ale nie zawsze są skuteczne

Odporność na plamienie.		Odporność na działanie środków chemicznych.

- tam, gdzie płytki narażone są na duże obciążenia, na przykład w garażu, muszą mieć dużą odporność na zginanie

Odporność na zginanie.

- tam, gdzie płytki narażone są na nagłe zmiany temperatury, na przykład w kuchni, należy wybrać płytki odporne na szok termiczny

Odporność na szok termiczny.

- tam, gdzie mogą być znaczne wahania temperatury, na przykład na tarasie, balkonie, schodach, w ogrodzie zimowym, wybieramy płytki przede wszystkim o małej nasiąkliwości wodnej. Powinny mieć nasiąkliwość poniżej 3%, ponieważ wtedy są mrozoodporne

Mrozoodporność.

Informacja o parametrach technicznych płytek powinna być zamieszczona na opakowaniu, a także powinniśmy ją uzyskać od sprzedawcy.