Dlaczego kanalizacja potrzebuje wentylacji

Odprowadzaniu ścieków towarzyszy nieprzyjemny zapach. Żeby nie przedostawał się do pomieszczeń, trzeba odpowiednio zabezpieczyć instalację kanalizacyjną.

Syfon przed każdym przyborem

Przed każdym urządzeniem sanitarnym trzeba zrobić tak zwane zamknięcie wodne, czyli syfon. Jest to odpowiednio wygięty odcinek rury kanalizacyjnej lub specjalna kształtka, w której znajduje się niewielka ilość wody. Wypełnia ona cały przekrój rury i ze względu na kształt syfonu nie może z niego swobodnie wypłynąć. W ten sposób uniemożliwia wydostawanie się nieprzyjemnych zapachów z wnętrza instalacji.

Kiedy syfon przestaje chronić

- Jeżeli przez dłuższy czas (kilka-kilkanaście dni) nie używa się przyboru sanitarnego, woda z syfonu odparowuje. Jeśli nie jest uzupełniana, w końcu robi się jej za mało, aby wypełnić cały przekrój rury. By temu zaradzić, nie pozostaje nic innego, jak zatkać odpływ korkiem.
- Do opróżnienia syfonu może dojść nawet, gdy instalacja jest używana regularnie. Jeśli ilość ścieków jest bardzo duża (na przykład po spuszczeniu wody w ubikacji), wypełniają one cały przekrój rury. Tworzy się wtedy tak zwany korek wodny, który przemieszcza się w dół. W całej instalacji powyżej powstaje podciśnienie oddziałujące na zamknięcia wodne w syfonach.
W skrajnym przypadku może dojść do wyssania znajdującej się tam wody, co jest sygnalizowane charakterystycznym bulgotaniem. Jeśli w krótkim czasie woda nie zostanie uzupełniona, z kanalizacji zacznie śmierdzieć.
W prawidłowo zaprojektowanej, wykonanej i eksploatowanej instalacji kanalizacyjnej taka sytuacja nie powinna się zdarzyć.
Oto warunki, jakie muszą być spełnione, aby kanalizacja działała jak należy.

Wentylacja instalacji kanalizacyjnej jest konieczna. Nie wolno z niej rezygnować, mimo że wykonanie jej wymaga przebicia się przez połać dachu. Autor: Piotr Mastalerz		Niektórzy producenci dachówek oferują tak zwane dachówki kominkowe, które pozwalają wykonać wentylację instalacji kanalizacyjnej tak, aby była doskonale zharmonizowana z pokryciem dachu. Autor: Andrzej T. Papliński

Syfon, czyli odpowiednio wygięty odcinek rury lub specjalna kształtka... Autor: GEBERIT		...zatrzymuje nieprzyjemne zapachy wewnątrz instalacji kanalizacyjnej. Autor: GEBERIT

Odpowiednie średnice

Średnica rur musi być dostatecznie duża. Jest wówczas większe prawdopodobieństwo, że spływająca woda nie wypełni całego przekroju rury i nie stworzy dużego podciśnienia. W wyniku badań ustalono optymalne średnice rur kanalizacyjnych w zależności od liczby i rodzaju podłączonych do nich przyborów sanitarnych.
Wykonanie instalacji z rur o większych wymiarach, na wszelki wypadek, nie ma sensu.
W domach jednorodzinnych stosuje się rury kanalizacyjne o średnicy:
- 0,04 m – na podejścia do umywalek i bidetów;
- 0,05 m – na podejścia do zlewozmywaków i wanien;
- 0,07 m – na podejścia do kilku przyborów lub piony albo odpływy, jeśli nie są podłączone do nich miski ustępowe;
- 0,10 m – na podejścia do misek ustępowych, piony albo odpływy.
Średnice rur kanalizacyjnych tradycyjnie podaje się w metrach. Ostatnio jednak producenci coraz częściej odchodzą od tej zasady, podając wymiary w milimetrach.

Prawidłowe podłączenia
Warunkiem dobrej pracy instalacji kanalizacyjnej jest również poprawne podłączenie podejść od urządzeń sanitarnych do pionu – możliwie najkrótszą drogą i koniecznie ze spadkiem w kierunku pionu. Między miską ustępową a pionem nie powinno się już włączać innego urządzenia, ponieważ ścieki spływające z miski pełnym przekrojem rury mogłyby wysysać wodę z jego syfonu.

Uwaga! Wykonanie kanalizacji z rur o odpowiednich średnicach i prawidłowe podłączenie przyborów nie gwarantuje jeszcze bezproblemowego funkcjonowania instalacji.
Swobodny przepływ ścieków nie będzie możliwy, jeśli do rur nie będzie mogło dostać się powietrze.
Problemy ze zbyt dużym podciśnieniem mogą się pojawić także wtedy, gdy podejścia kanalizacyjne są zbyt długie. Tu również może powstać korek wodny.

Skuteczna wentyacja

Piony. Każdy powinien być zakończony rurą wentylacyjną (wywiewną) i wywiewką (wywietrznikiem). Ich zadaniem jest ograniczenie zmian ciśnienia w instalacji podczas przepływu przez nią ścieków. Dzięki temu, nawet kiedy spływają one całym przekrojem rury, nie tworzy się podciśnienie i nie dochodzi do wysysania wody ze znajdujących się wyżej syfonów.
Rura wywiewna musi mieć średnicę co najmniej równą średnicy pionu. Wyprowadza się ją na wysokość od 50 do 100 cm ponad połać dachową, aby jej wylot nie został zasypany śniegiem podczas obfitych opadów. Warto również zadbać o to, by nie znalazł się on zbyt blisko okna, bo z pewnością będzie się z niego wydobywał nieprzyjemny zapach.
Najlepiej, gdy każdy pion jest wentylowany osobno – ma oddzielną rurę wywiewną i wywiewkę.
Jeśli z jakichś powodów nie da się wyprowadzić ponad dach każdego pionu kanalizacyjnego, można kilka z nich (maksymalnie pięć) podłączyć do jednej rury wentylacyjnej o większej średnicy albo zamontować rurę wentylacyjną z wywiewką tylko na ostatnim, najdalszym pionie, a pozostałe zakończyć zaworami napowietrzającymi.

Jeśli nie da się wyprowadzić ponad dach każdego pionu kanalizacyjnego, można zamontować rurę wentylacyjną z wywiewką tylko na pionie najbardziej oddalonym od miejsca wyprowadzania ścieków poza budynek, a pozostałe zakończyć zaworami napowietrzającymi. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Nie można zastąpić zaworami napowietrzającymi wszystkich wywiewek. Zawory zapewniają bowiem przepływ powietrza tylko w jedną stronę – z zewnątrz – do instalacji.
Tymczasem w wyniku gnicia ścieków powstaje gaz, który musi być usuwany na zewnątrz. Do tego niezbędna jest wywiewka umieszczona na dachu.

Podejścia. Czasami wentylacja samego pionu nie wystarczy.
Podejście o średnicy mniejszej niż 0,07 m, które jest dłuższe niż 3 m, powinno być dodatkowo wentylowane lub zrobione z rury o średnicy o jeden wymiar większej niż wynikająca z przepływu obliczeniowego , na przykład 0,05 zamiast 0,04 m.
Jeśli podejście ma średnicę 0,07 m, trzeba ją zwiększyć do 0,1 m dopiero wtedy, gdy długość podejścia przekracza 5 m.
Takie same zalecenia obowiązują wówczas, gdy różnica wysokości między końcami podejścia wynosi od 1 do 3 m.
W każdym z tych przypadków zamiast zwiększać średnicę rur, można wykonać dodatkową wentylację podejścia. Jest to rozwiązanie najskuteczniejsze.
Podejścia do misek ustępowych o średnicy 0,10 m nie powinny być dłuższe niż 1 m. W przeciwnym razie muszą być wentylowane, nie można bowiem ratować sytuacji, zwiększając ich średnicę.
Podobnie jest w przypadku podejścia do miski ustępowej o różnicy wysokości między początkiem i końcem większej niż 1 m i wszystkich innych o różnicy wysokości większej niż 3 m.
Nie zawsze możliwe jest przeprowadzenie rury wywiewnej z najniższej kondygnacji nad dach. Podejście można wentylować w inny sposób – przez połączenie rury wentylacyjnej z pionem, czyli tak zwane obejście wentylacyjne, albo zawór napowietrzający.

Podejścia długie albo o dużej różnicy wysokości muszą być dodatkowo wentylowane przez połączenie z pionem (obejście wentylacyjne) albo zawór napowietrzający. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

SŁOWNICZEK
Pion kanalizacyjny – główny przewód, do którego odprowadza się ścieki z podejść kanalizacyjnych.
Podejście kanalizacyjne – przewód łączący urządzenia sanitarne z pionem lub przewodem odpływowym.
Przepływ obliczeniowy w instalacji kanalizacyjnej – ustalona teoretycznie wartość natężenia przepływu ścieków (zależna od przeznaczenia budynku oraz liczby i rodzaju przyłączonych przyborów sanitarnych). Na jego podstawie określa się średnicę i spadki poszczególnych odcinków instalacji kanalizacyjnej.
Przewód odpływowy – przewód odprowadzający poza budynek ścieki z pionów kanalizacyjnych i urządzeń zlokalizowanych na najniższej kondygnacji.
Rura wentylacyjna – część pionu nad najwyżej podłączonym podejściem mająca połączenie z atmosferą.
Wywiewka – zakończenie rury wentylacyjnej instalowane nad dachem, zabezpieczające pion przed zanieczyszczeniami.
Zawór napowietrzający – urządzenie umożliwiające dopływ powietrza do rury kanalizacyjnej i jednocześnie blokujące jego wypływ na zewnątrz, co zapobiega wydostawaniu się zapachów z instalacji. Zawór umieszcza się na końcu pionu lub podejścia w pomieszczeniu, jeśli nie ma możliwości wykonania rury wentylacyjnej i wywiewki nad dachem.