Pożyteczne owady dla ogrodu

Mszyce, przędziorki i inne szkodniki żerujące na roślinach ogrodowych mają swoich naturalnych wrogów – drapieżne owady. Warto je poznać, by ich nie niszczyć.

 Niszczące pędy i liście roślin szkodniki, mogą poczynić w ogrodzie spore spustoszenie. Dlatego w walce z nimi chętnie sięgamy po chemiczne środki ochrony.Niestety są one toksyczne także dla innych organizmów. Często też ręcznie niszczymy larwy czy dorosłe owady, które dostrzeżemy wśród liści. A szkoda, bo wiele z nich to gatunki drapieżne, które żywią się szkodnikami, znacznie zmniejszając ich populację. Nawet znane wszystkim biedronki nie mogą się czuć bezpiecznie, bo ich niezbyt efektowne larwy mylimy z tymi, które zagrażają roślinom. Do owadów drapieżnych mających największe znaczenie w walce biologicznej ze szkodnikami należą: złotooki, biedronki, mszyczniki oraz biegacze.

Złotooki

Dorosły owad Autor: Stanisław Kinelski		Jaja złotooka Autor: Stanisław Kinelski

Larwa złotooka zjadająca mszycę Autor: Stanisław Kinelski		Kokon, z którego się rozwija postać dorosła Autor: Stanisław Kinelski

Dorosły owad ma 15-25 mm długości i zieloną barwę. Jego przezroczyste skrzydła pokrywa gęsta, delikatna sieć żyłek (jesienią i zimą skrzydła stają się jasnobrązowe). Głowa i bardzo wypukłe oczy są zabarwione na złoto. Dorosłe osobniki nie są drapieżnikami, odżywiają się spadzią, nektarem kwiatów oraz pyłkiem. Zimują w szczelinach kory, wśród suchych liści, a także w zabudowaniach. Pojawiają się również w pomieszczeniach mieszkalnych. Lepiej ich wtedy nie niepokoić, ale pozwolić się schować w zakamarkach, a wiosną, gdy się pojawią w pobliżu okna – wypuścić na dwór. Samica znosi w ciągu życia około 400 jaj. Są one składane oddzielnie, każde na pojedynczej szypułce o długości 5-15 mm. W ten sposób zostają zabezpieczone przed zjedzeniem (także przez larwy złotooków). Wrzecionowate larwy mają długie kleszczowate szczęki przystosowane do chwytania i przytrzymywania ofiary i są bardzo żarłoczne. Po schwytaniu ofiary wstrzykują do jej ciała wydzielinę, która rozpuszcza wnętrzności, i wysysają z niej wszystko. Zjadają przede wszystkim mszyce, ale też czerwce, miodówki, przędziorki i zwójki.

Mszyczniki

Bzyg prążkowany Autor: Stanisław Kinelski		Larwa bzyga zjadająca mszyce Autor: Stanisław Kinelski

Jednym z nich jest bzyg prążkowany. Dorosłe osobniki mają około 10 mm długości. Odżywiają się pyłkiem oraz nektarem. Drapieżne są larwy, które zjadają przede wszystkim mszyce. Samica w celu lokalizacji ich kolonii nadlatuje nad roślinę i w ułamku sekundy, w locie, dotyka odwłokiem powierzchni kory, przyklejając do niej jedno jajo. Tę czynność powtarza co parę sekund. Wrzecionowate larwy początkowo mają 1-2 mm, w końcowej fazie wzrostu osiągają 20 mm długości. Poza mszycami zjadają miodówki, czerwce oraz larwy chrząszczy.

Biedronki

Biedronka dwukropka Autor: Stanisław Kinelski		Poczwarka Autor: Stanisław Kinelski		Larwa biedronki żerująca w kolonii mszyc Autor: Stanisław Kinelski

Są to drapieżne chrząszcze żywiące się głównie mszycami – wśród ich kolonii można dostrzec żółte jaja złożone ciasno obok siebie przez samice biedronek. Drapieżnikami są zarówno dorosłe owady (jeden zjada dziennie od 100 do 150 mszyc), jak i larwy (w okresie rozwoju, czyli w ciągu dwóch-trzech tygodni, jedna zjada do 800 mszyc). Biedronki zimują gromadnie (często po kilkaset osobników) pod korą obumarłych drzew, w ściółce, wśród suchych liści, w zacisznych zakamarkach. Najczęściej w ogrodzie można zobaczyć biedronki siedmiokropki, a nieco rzadziej biedronki dwukropki, wśród których spotyka się niekiedy osobniki o czarnych pokrywach skrzydeł z czerwonymi kropkami.

Biegacze

Szykoń pospolity Autor: Stanisław Kinelski

Są to bardzo drapieżne i żarłoczne chrząszcze. Zjadają owady i ich larwy, a także dżdżownice i ślimaki. Żywią się również padliną. Mają dobry węch. Gonią ofiarę, a gdy ją dopadną – polewają sokami trawiennymi, po czym zjadają. Żerują w nocy, w dzień chronią się w ściółce, między butwiejącymi liśćmi, pod kamieniami. Dorosłe osobniki mają zazwyczaj od 15 do 25 mm długości, choć największy występujący w Polsce – biegacz skórzasty – osiąga ponad 40 mm.