środa, 20 lipca 2011

Znakowanie materiałów budowlanych.



Z tandety nie wybudujemy dobrego domu. Kupujmy więc tylko bezpieczne i legalne materiały budowlane, czyli te, które mają odpowiednie atesty i spełniają określone normy. Jak to sprawdzić? Każdy dostępny na rynku wyrób budowlany powinien być odpowiednio oznaczony.

Materiały budowlane rządzą się szczególnymi prawami, jeśli chodzi o zasady dopuszczania ich do obrotu. Powinny być poddawane wnikliwej kontroli, aby można je było bezpiecznie stosować w obiekcie budowlanym. W tym celu tworzy się system dopuszczania ich zarówno do powszechnego, jak i jednostkowego stosowania w budownictwie.
Dotychczasowe polskie procedury oceny przydatności wyrobów oraz ich atestacji były dość rygorystyczne, a stają się jeszcze bardziej skomplikowane po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Od tej chwili obowiązują nie tylko polskie, ale także europejskie normy. Polski system wprawdzie już uwzględnia założenia odpowiednich dyrektyw europejskich, ale nie wszystkich. W momencie przystąpienia Polski do UE ze względu na konieczność zapewnienia swobodnego przepływu towarów na obszarze całej Unii przyswojenie europejskich prawideł staje się konieczne. Część z nich jednak dopiero się tworzy.

Wyrób budowlany to taki, który został wytworzony w celu wbudowania, wmontowania, zainstalowania lub zastosowania go w obiekcie budowlanym w sposób trwały, wprowadzony do obrotu jako pojedynczy wyrób lub jako zestaw wyrobów.

Przed 1 maja 2004 r.

Wyrób budowlany może być w Polsce legalnie sprzedawany i stosowany w budownictwie, jeśli uzyskał przynajmniej jeden z trzech dokumentów:
- certyfikat na Znak Bezpieczeństwa,
- certyfikat zgodności z Polską Normą bądź aprobatą techniczną (jeśli nie podlega obowiązkowej certyfikacji na Znak Bezpieczeństwa),
- deklarację zgodności z Polską Normą bądź aprobatą techniczną (j.w.).
Certyfikacja przeprowadzana jest przez akredytowane w Polskim Centrum Akredytacji jednostki certyfikujące na podstawie ustawy o badaniach i certyfikacji, która obowiązuje tylko do dnia uzyskania przez Polskę członkostwa w UE.
Certyfikacji na Znak Bezpieczeństwa obowiązkowo podlegają wyroby wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z 9 listopada 1999 r. w sprawie wykazu wyrobów wyprodukowanych w Polsce, a także importowanych do Polski po raz pierwszy, mogących stwarzać zagrożenie albo służących ochronie lub ratowaniu życia. Są to na przykład papa, pustaki ceramiczne ścienne i stropowe, dachówki ceramiczne i bitumiczne, a przede wszystkim wyroby elektryczne. Wyroby poddane takiej certyfikacji otrzymują Znak Bezpieczeństwa. Oznacza on, że towar odpowiada określonym kryteriom technicznym (KT).
Certyfikacja zgodności z Polską Normą (PN) lub aprobatą techniczną (AT) potwierdza, że wyrób spełnia wymagania określone w normach lub aprobacie. Polskie Normy zawierają specyfikacje techniczne określające wymagania dla wyrobów budowlanych. Normy krajowe (oznaczone literami PN) sukcesywnie zastępuje się normami wprowadzającymi normy europejskie (PN-EN), a szczególną grupę stanowią normy wprowadzające normy europejskie zharmonizowane (PN-hEN), które są podstawą oceny przydatności wyrobu budowlanego do stosowania na terenie całej Unii Europejskiej. Aprobata techniczna jest pozytywną oceną techniczną towaru stwierdzającą jego przydatność do stosowania w budownictwie. Udziela się jej na wniosek producenta lub grupy producentów wytwarzających taki sam produkt, jeśli nie ustanowiono dla niego Polskiej Normy lub określone w niej właściwości użytkowe znacząco odbiegają od właściwości wyrobu. Certyfikacja zgodności jest obowiązkowa dla niektórych wyrobów wymienionych w odrębnych przepisach (na przykład służących ochronie przeciwpożarowej) lub gdy wymaga tego odpowiednia norma bądź aprobata (tak jest na przykład w przypadku cementu). Jeśli certyfikacja wyrobu nie jest obowiązkowa, producent ma wybór – może się o nią ubiegać lub zadeklarować zgodność z normą bądź aprobatą.
Deklarację zgodności może wydać tylko producent wyrobu, który nie musi obowiązkowo uzyskać certyfikatu na Znak Bezpieczeństwa lub certyfikatu zgodności. Producent powinien ustalić zakładowy program badań produktu, kryteria akceptowania lub odrzucania badanej jego partii oraz systematycznie kontrolować proces produkcyjny. Wystawiając deklarację, producent potwierdza przeprowadzenie procedur badawczych, zgodność towaru z dokumentem odniesienia i bierze za to odpowiedzialność. Deklaracja powinna być wydawana dla każdej partii wyrobu określonej w programie badań. Przechowuje się ją przez pięć lat i udostępnia na żądanie odbiorców oraz organów kontrolnych.
Jeśli wyrób budowlany uzyskał jeden z trzech wyżej wymienionych dokumentów, musi być oznaczony Znakiem Budowlanym, a dodatkowo Znakiem Bezpieczeństwa, jeśli ma na to certyfikat.

Przed 1 maja 2004 r. obowiązkowi oznaczania nie podlegały wyroby:
- niemające istotnego wpływu na spełnienie wymagań podstawowych oraz wytwarzane i stosowane zgodnie z tradycyjnie uznanymi zasadami sztuki budowlanej (na przykład kraty i okiennice, żaluzje, boazerie),
- przeznaczone do tak zwanego jednostkowego stosowania, czyli wykonane według indywidualnej dokumentacji technicznej sporządzonej przez projektanta danego obiektu lub z nim uzgodnionej. Dostawca takiego wyrobu musi jednak wydać oświadczenie o jego zgodności z indywidualną dokumentacją techniczną i obowiązującymi normami.

Od 1 maja 2004 r.

Po wejściu Polski do Unii Europejskiej na naszym rynku funkcjonują dwa systemy dopuszczania wyrobów budowlanych do obrotu i stosowania w budownictwie – europejski i krajowy.
W systemie europejskim obrót i stosowanie wyrobów budowlanych określają zasady przejęte z dyrektywy 89/106/EWG – Wyroby budowlane. Wdrożenie zasad dyrektywy do polskiego prawa oznacza między innymi to, że do powszechnego stosowania w budownictwie wchodzą wyroby:
- oznaczone znakiem CE, dla których zgodnie z odrębnymi przepisami dokonano oceny zgodności ze zharmonizowaną normą europejską wprowadzoną do zbioru Polskich Norm (PN-hEN), z europejską aprobatą techniczną (EAT) lub krajową specyfikacją techniczną państwa członkowskiego UE uznaną przez Komisję Europejską za zgodną z wymaganiami podstawowymi,
- znajdujące się w określonym przez Komisję Europejską wykazie wyrobów mających niewielkie znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa, dla których producent wydał deklarację zgodności z uznanymi regułami sztuki budowlanej (bez znaku CE).
Dokumentem potwierdzającym zgodność wyrobu z europejskimi normami i aprobatami, a więc upoważniającym do znaku CE, jest deklaracja zgodności WE, wystawiona przez producenta po dokonaniu odpowiedniej procedury oceniającej. Wyrób budowlany ze znakiem CE może być od 1 maja 2004 r. swobodnie wprowadzany na rynek Polski i innych krajów członkowskich Unii Europejskiej.
Aby dyrektywa zaistniała w praktyce, konieczne jest zatem ustanowienie zharmonizowanych z nią europejskich norm na wyroby budowlane oraz przygotowanie przez Europejską Organizację ds. Aprobat Technicznych (EOTA) wytycznych do udzielania europejskich aprobat technicznych. Na przewidywanych około 600 zharmonizowanych norm europejskich na wyroby budowlane opracowano 79, a na ponad 30 wytycznych do Europejskich Aprobat Technicznych – 14 (stan na 30 września 2003 r.).
Systemem krajowym objęte są wyroby budowlane, dla których nie ustanowiono dotąd europejskich zharmonizowanych norm ani wytycznych do aprobat. W systemie tym wyrób budowlany jest dopuszczony do obrotu i stosowania (ale tylko w Polsce), jeżeli jest zgodny z Polską Normą lub krajową aprobatą techniczną, a zgodność ta została potwierdzona w deklaracji zgodności wydanej przez producenta na jego wyłączną odpowiedzialność. Musi on być oznaczony Znakiem Budowlanym. Powyższe zasady nie dotyczą – tak jak i przed 1 maja – wyrobów do jednostkowego stosowania w konkretnym obiekcie budowlanym.
System krajowy jest zatem uzupełnieniem systemu europejskiego, a jego zakres będzie sukcesywnie ograniczany w miarę rozszerzania rodzajów wyrobów budowlanych objętych specyfikacjami technicznymi zharmonizowanymi z dyrektywą.

Po 1 maja 2004 r. w obrocie mogą znaleźć się nieznakowane wyroby:
- wymienione w europejskim wykazie wyrobów mających niewielkie znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa, dla których producent wydał deklarację zgodności,
- przeznaczone do jednostkowego stosowania.

Podstawa prawna:
- ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2003 r. nr 207, poz. 2016)
- ustawa z 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. nr 166, poz. 1360)

ZANIM KUPISZ, SZUKAJ NA WYROBIE TYCH ZNAKÓW

Znak Budowlany
powinien być naniesiony w sposób czytelny, widoczny, trwały, bezpośrednio na wyrobie lub na przymocowanej do niego etykiecie, a jeśli to niemożliwe – na opakowaniu jednostkowym lub zbiorczym. Gdyby i to ze względów technicznych było niemożliwe, umieszcza się go na towarzyszących towarowi dokumentach handlowych. Do tak oznaczonego wyrobu producent dołącza informację zawierającą: nazwę i adres zakładu produkcyjnego, nazwę, gatunek lub klasę wyrobu według dokumentu odniesienia, identyfikację partii, z której pochodzi, oraz identyfikację dokumentu odniesienia i dokumentu dopuszczającego go do powszechnego stosowania.
Jeżeli sposobu uwidocznienia tych informacji oraz Znaku Budowlanego nie określają Polska Norma lub aprobata techniczna, ustala go sam producent – tak aby osoba stosująca wyrób mogła się z nimi zapoznać.


Znak CE może być umieszczony bezpośrednio na wyrobie lub etykiecie do niego przymocowanej, na opakowaniu jednostkowym albo zbiorczym, ewentualnie na dokumentach handlowych dotyczących go. Sposób znakowania może być wskazany w odpowiedniej normie lub aprobacie. Oprócz samego znaku musi być podany numer identyfikacyjny notyfikowanej jednostki certyfikującej, jeśli taka brała udział w zastosowanym systemie oceny zgodności. Ponadto konieczne jest dołączenie informacji zawierających: oznaczenie producenta, ostatnie dwie cyfry roku znakowania wyrobu, numer certyfikatu zgodności (jeżeli był wymagany), dane umożliwiające identyfikację właściwości produktu, jeśli wynika to z jego zharmonizowanej specyfikacji technicznej.


Nowe przepisy o wyrobach budowlanych

Szczegółowe zasady funkcjonowania systemu dopuszczania wyrobów budowlanych do obrotu po wejściu Polski do Unii Europejskiej określają przepisy ustawy z 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności oraz ustawy Prawo budowlane. Jednak od 1 maja 2004 r. ma zacząć obowiązywać w Polsce nowa ustawa o wyrobach budowlanych, która określi odrębne zasady wprowadzania ich do obrotu (w oparciu o system krajowy i europejski), prawa i obowiązki ich producentów oraz procedury kontrolne. Niestety, w czasie przygotowywania tego artykułu ustawa była jeszcze w fazie projektu. Główne zmiany, które nowa ustawa ma wprowadzić w dotychczasowych przepisach, to:
- rezygnacja z certyfikatu zgodności (w systemie krajowym), czyli wprowadzenie zasady, że wystarczającym dokumentem jest deklaracja zgodności z PN lub aprobatą techniczną,
- rezygnacja z certyfikatu na Znak Bezpieczeństwa (z powodu wygaśnięcia ustawy o badaniach i certyfikacji),
- ustanowienie jednolitych procedur kontrolnych i administracyjnych związanych z nadzorem nad wyrobami budowlanymi dla systemu krajowego i europejskiego,
- powierzenie kontroli nad rynkiem wyrobów budowlanych organom nadzoru budowlanego,
- powstanie „czarnej listy” wyrobów budowlanych, czyli Krajowego Wykazu Zakwestionowanych Wyrobów Budowlanych podawanego do publicznej wiadomości.
.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz