Jakie okna dachowe wybrać? Jakie są najlepsze?

Okna wstawione w płaszczyznę dachu lepiej doświetlają pomieszczenia na poddaszu niż okna innego typu. Wtapiając się w dach, nie zmieniają bryły budynku.

Zanim kupisz, sprawdź, co masz do wyboru

Jak się otwierają?

Choć oferta okien dachowych jest bardzo bogata, na rynku jest zaledwie kilku producentów. Ich wyroby różnią się nie tylko parametrami technicznymi, ale przede wszystkim sposobem otwierania. To on decyduje o wygodzie ich użytkowania. Zależnie od rodzaju okna oś otwierania znajduje się w jego górnej krawędzi (okna uchylne), w połowie wysokości (okna obrotowe), w 3/4 wysokości i w górnej krawędzi (okna uchylno-obrotowe), a nawet z boku (wyłazy dachowe).

Przez dochodzący do samej podłogi balkon dachowy można bez wstawania z kanapy obserwować, co dzieje się w ogrodzie czy na ulicy. To także sposób na bezpieczne przebywanie na dachu. Autor: Jarosław Kąkol		Gdy jedno z okien służy wyłącznie do doświetlenia i jest nieotwieralne, aby umożliwić umycie jego zewnętrznej szyby, zestawia się je z innym oknem i szybę czyści się z sąsiedniego okna. Autor: Andrzej Szandomirski		Latem w pomieszczeniach doświetlanych z południa i zachodu oknami dachowymi może być zbyt gorąco, warto więc zamontować żaluzje lub rolety. Autor: Andrzej Szandomirski

Okna obrotowe. Oś otwarcia mają w połowie wysokości. Otwiera się je za pomocą klamki lub uchwytu umieszczonego na dole bądź u góry skrzydła. Klamka nie może się znajdować wyżej niż 180-200 cm nad podłogą. Po maksymalnym obróceniu skrzydła szyba zewnętrzna jest łatwo dostępna z wnętrza pomieszczenia. Można ją więc łatwo umyć bez wychylania się na dach.

Okno obrotowe. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Okna uchylno-obrotowe. Mają dwie osie obrotu – w górnej krawędzi ramy i w połowie wysokości. Otwiera się je i zamyka za pomocą klamki umieszczonej w dolnej lub górnej części skrzydła. Po uchyleniu okno samo się nie zamyka dzięki zamontowanym po jego bokach siłownikom lub sprężynom. W trakcie obrotu tylko w niewielkim stopniu (w odróżnieniu od okna obrotowego) wychyla się w głąb pomieszczenia.

Okno uchylno-obrotowe. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Okna wysokoosiowe. To okna obrotowe z osią umieszczoną w 3/4 wysokości skrzydła. Za sprawą siłowników okno podczas otwierania jest wynoszone ponad dach. Dzięki temu podczas obrotu skrzydło nie wchodzi do wnętrza. Takie okno umożliwia wygodniejsze wyglądanie przez nie w pozycji wyprostowanej.

Okno wysokoosiowe. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Okna rozwieralne (wyłazy dachowe). Mogą być prawe lub lewe. Otwierają się na zawiasach zamontowanych do bocznej krawędzi ramy. Zapewniają bezpieczne i wygodne wyjście na dach. Zamontowane w nich siłowniki ułatwiają otwieranie skrzydła, i zabezpieczają przed przypadkowym zatrzaśnięciem.

Okno rozwieralne (wyłaz dachowy). Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Okna ewakuacyjne. To okna uchylno-obrotowe, które można szeroko otworzyć, aż do 60-68°, aby wygodnie wydostać się na dach.

Okno ewakuacyjne. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Okna kolankowe. Montuje się je pionowo w ściance kolankowej i łączy z oknami w połaci. Są nieotwierane, rozwieralne, uchylne i obrotowe.

Okno kolankowe. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Balkony dachowe. Przeznaczone są do pomieszczeń, w których nie ma ścianki kolankowej i skosy dochodzą do podłogi. Składają się z dwóch okien zamontowanych jedno pod drugim. Dolne otwiera się do pionu, ograniczając przestrzeń jak balustrada, natomiast górne odchyla się do góry i tworzy daszek.

Balkon dachowy. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Wysokość, na jakiej powinno się zamontować okno, zależy od sposobu jego otwierania. Okna uchylne montuje się tak, aby ich górna krawędź znajdowała się na wysokości głowy stojącego człowieka. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Okna obrotowe – oś obrotu powinna znajdować się mniej więcej na wysokości głowy stojącego człowieka. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Okna uchylno-obrotowe i wysokoosiowe można zamontować niżej niż obrotowe dzięki temu, że otwarte skrzydło tylko nieznacznie wychyla się do wnętrza. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Z czego są wykonane?

Podobnie jak w oknach pionowych można wybierać pomiędzy oknami z drewna lub z tworzywa. Zdecydowanie bardziej popularne są te pierwsze. Wykonywane są z klejonego drewna sosnowego odpowiednio zabezpieczonego przed wpływem czynników atmosferycznych. Od zewnątrz ramy i skrzydła osłonięte są profilami aluminiowymi, dzięki czemu nie wymagają odnawiania. Do pomieszczeń o podwyższonej wilgotności – kuchni i łazienek – proponowane są okna drewniane z poliuretanową powłoką.
Okna z PCW nie wymagają zabiegów konserwacyjnych; polecane są zwłaszcza do kuchni i łazienek.

Jakie mają szyby?

Okna wyposażone są standardowo w szyby zespolone, czyli hermetyczne zestawy dwu lub więcej tafli szkła oddzielonych ramką dystansową, zazwyczaj na odległość 12 lub 16 mm. Między szybami zamknięte jest osuszone powietrze lub gaz. Zastosowanie gazu ciężkiego (argonu, kryptonu, ksenonu) zmniejsza przepływ ciepła przez szybę.
Standardowe okna mają szyby zespolone o współczynniku przenikania ciepła U=1,1 i izolacyjność akustyczną na poziomie 32 dB.
Każdy producent okien przyjmuje zamówienia na szybę cieplejszą, bardziej bezpieczną czy cichszą, ale zawsze podniesie to koszt okna, nieraz nawet dwukrotnie.

Szyba termoizolacyjna (tak zwana thermofloat). Jest pokryta powłoką niskoemisyjną, która odbija ciepło promieniujące z grzejników i żarówek, a także z mebli nagrzanych promieniami słonecznymi. Stanowi więc zabezpieczenie przed utratą ciepła z pomieszczenia – wyemitowaniem go na zewnątrz.

Szyba hartowana. Jest 5-7 razy bardziej wytrzymała na zginanie i uderzenia niż szyba zwykła oraz ma wysoką odporność na zmiany temperatury. Rozbita rozpada się na drobne kawałki o tępych krawędziach.

Szyba klejona (laminowana). To szyba bezpieczna lub antywłamaniowa. Laminat zwiększa jej odporność na uderzenia, a w razie rozbicia spaja kawałki szkła. W domach wolno stojących szyby antywłamaniowe powinny mieć klasę P1 bądź P2.

Czy mają nawiew?
Częstym zjawiskiem w oknach dachowych jest wykraplanie się pary wodnej na powierzchni szyby. Jest to zjawisko, przed którym nie sposób się uchronić, ale które zdecydowanie można zmniejszyć poprzez właściwe ukształtowanie wnęki, grzejnik pod oknem, częste wietrzenie pomieszczenia, sprawny system wentylacji w mieszkaniu.
Producenci wyposażają okna w różne systemy wentylacji: od najprostszych (mikrowentylacja) do bardziej wydajnych (nawiewniki powietrza regulowane automatycznie).
Sposobem na osłabienie tego zjawiska jest również zastosowanie szyb o podwyższonych parametrach termoizolacyjnych, systemów umożliwiających odpływanie skroplonej pary wodnej na zewnątrz poprzez uszczelki drenażowe lub rynny kondensujące.

Jaki mają rozmiar?

Okna dachowe można dobrać tak, by mieściły się między sąsiednimi krokwiami. W katalogu każdego producenta podane są okna standardowe.
Warto je wybrać, bo zawsze są tańsze niż okna o zbliżonej powierzchni, lecz o innych wymiarach. Każdy polski producent wykona okna na indywidualne zamówienie, ale trzeba się liczyć z wyższą ceną i dłuższym terminem ich dostarczenia.
Typowa szerokość okien dachowych to: 55, 66, 78, 94, 114 lub nawet 134 cm. Typowa długość: 78, 98, 118, 140 i 160 cm.

Aby zapewnić dobrą widoczność z pomieszczenia, długość okna dobiera się zależnie od kąta nachylenia dachu. Imbardziej płaski dach, tym dłuższe powinno być okno. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Okno połaciowe kontra lukarna
Okna dachowe w porównaniu z umieszczonymi pionowo zapewniają nawet o połowę większą ilość światła w pomieszczeniu! Im bardziej płaski dach, tym więcej światła wpadnie przez jego przeszkloną część. Pamiętać jednak trzeba o tym, że okna dachowe można montować w dachu, którego płaszczyzna ma spadek większy niż 15%. Jeśli poddasze jest wysokie, prostym i efektywnym rozwiązaniem jest wstawienie w płaszczyznę dachu okna połaciowego, które nie wymaga dodatkowej konstrukcji.
Wystająca z dachu lukarna to konstrukcja, która dodatkowo go obciąża i podnosi koszty jego wykonania. Stwarza ryzyko powstawania nieszczelności w załamaniach i koszach, a także zwiększa powierzchnię dachu, co sprzyja dodatkowym stratom ciepła z poddasza. Jednak lukarna jest dobrym rozwiązaniem, gdy chce się powiększyć kubaturę pomieszczeń i mimo potencjalnych niedogodności warto wówczas zdecydować się na wstawienie w dachu okna pionowego, ze wszystkimi towarzyszącymi mu pracami ciesielskimi.

Przez trójkątne małe okna w lukarnach na poddasze dostaje się bardzo mało światła... Autor: Magdalena Kosińska		...podobnie usytuowane dwa okna dachowe dostatecznie doświetlają pomieszczenie. Autor: Andrzej Szandomirski

Światła pod dostatkiem

Jak dobrać wielkość okna?

Należy się kierować zasadą, że każdy metr kwadratowy przeszklenia naświetla 8-10 m² podłogi. Jeżeli więc pokój ma powierzchnię 12 m² (3 x 4 m), to powinno go doświetlać okno o powierzchni szyby 1,2-1,5 m². Decydując się na okno z katalogu firmowego, najlepiej uwzględnić odległość między krokwiami dachowymi – standardowo jest to 80 cm. Jednak pod uwagę trzeba brać nie tylko wymiary okna, ale przede wszystkim powierzchnię jego szyby. Gdy okno ma powierzchnię na przykład 1,09 m2 (78 x 140 cm), to powierzchnia jego przeszklenia wynosi zaledwie 0,72 m². Zatem dostateczne doświetlenie 12-metrowego pokoju zapewnią dopiero dwa takie okna.

Kilka mniejszych okien połaciowych równomiernie rozmieszczonych lepiej oświetli pomieszczenie niż jedno duże. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Jak zestawiać okna?

Jeśli przestrzeń poddasza jest na tyle duża, że jedno okno nie zapewni wystarczającego oświetlenia, trzeba zamontować dwa lub więcej okien. Oczywiście każde z nich może być wbudowane w połać jako samodzielne okno, w dowolnym miejscu połaci dachowej nad pomieszczeniem. Jednak aby zapewnić dobrą widoczność z pomieszczenia i wygodną obsługę okna, należy się kierować zasadą, że oś otwierania okna powinna wypadać na wysokości głowy dorosłego człowieka, a jednocześnie dolna krawędź nie może być niżej niż 85 cm nad podłogą.
Okna można również łączyć w zestawy – tak zwane zespolenia. W ten sposób uzyskuje się dużą przeszkloną płaszczyznę. Odległość między tak połączonymi oknami w pionie i poziomie standardowo wynosi 10 cm.

Równomiernie rozmieszczone okna dachowe doświetlają całą przestrzeń poddasza. Autor: Andrzej Szandomirski		Czasem okno dachowe to jedyne rozsądne rozwiązanie, na przykład przy koszach dachowych. Autor: Tomasz Myśluk

Do zestawiania kilku okien, czyli do tworzenia tak zwanych zespoleń... Autor: VELUX		...służą specjalne kołnierze uszczelniające. Autor: VELUX

Gdy powierzchnia jednego okna dachowego jest zbyt mała, a nie można zamontować ani szerszego (względy konstrukcyjne), ani wyższego okna (względy funkcjonalne), dodatkowe oświetlenie można uzyskać, wstawiając okno kolankowe. Autor: Paweł Kowalski		Jeśli górny rząd okien w zespoleniu jest na tyle wysoko, że nie da się ich otworzyć i zamknąć, stojąc na podłodze, można posługiwać się drążkiem z odpowiednią końcówką lub założyć siłownik do zdalnego sterowania. Autor: ROTO

Jak ocieniać okna?
Okna zamontowane w dachu mogą latem doprowadzać do wnętrza zbyt dużo światła i ciepła. Dobrze wówczas mieć możliwość zacienienia czy wręcz zasłonięcia okien. Producenci okien oferują różne rolety, żaluzje, zasłony i siatki. Wśród wielu propozycji można znaleźć zarówno te przeznaczone na zewnątrz okna, jak i do montownia od wewnątrz. Wszystkie akcesoria można bez problemu zamontować samodzielnie, nawet po jakimś czasie eksploatacji okna dachowego.

Aby chronić się przed nadmiarem światła, montuje się żaluzje wewnętrzne... Autor: FAKRO		...lub rolety zewnętrzne. Autor: FAKRO

Montaż okien

Do montażu okien warto angażować ekipy polecane i autoryzowane przez producentów, ponieważ nawet najlepsze okno, jeśli zostanie źle zamontowane, może być przyczyną poważnych zmartwień i kłopotów. Fachowcy odpowiednio ocieplą i uszczelnią przestrzeń pomiędzy krokwią a ościeżnicą oraz poprawnie zamontują kołnierz uszczelniający i elementy oblachowania. Producent dołącza do okien instrukcję montażu.

Kołnierze uszczelniające

Są niezbędne do szczelnego zamontowania okien w połaci dachu. Kołnierz składa się z czterech części i może być oferowany jako osobny element lub stanowić integralną część okna. Rodzaj kołnierza dobiera się do rodzaju pokrycia dachu. Inne stosuje się na dachach z pokryciem płaskim (na przykład z papy, blachy płaskiej lub łupka), a inne na dachach z pokryciem profilowanym (na przykład z dachówki lub blachy falistej). Są także kołnierze uniwersalne, które nadają się zarówno do pokryć płaskich, jak i do profilowanych. Kołnierze umożliwiają łączenie okien w grupy – zespolenia poziome i pionowe. W dachach o małym spadku – 15-20° – montuje się kołnierz zwiększający kąt nachylenia okna maksymalnie o 10°.


Jak ocenić jakość montażu?

Przede wszystkim trzeba zwrócić uwagę na to, czy okno znajduje się na odpowiedniej wysokości i czy otwiera się prawidłowo, bez choćby najmniejszych tarć. Do więźby powinno być stabilnie zamocowane metalowymi łącznikami, a przestrzeń dookoła ościeżnicy musi być szczelnie wypełniona materiałem izolacyjnym. Na zewnątrz do ościeżnicy powinna być doklejona paroprzepuszczalna folia dachowa, osłaniająca ocieplenie od zewnątrz. Pomiędzy ościeżnicą a pokryciem powinien być zachowany odpowiedni odstęp. Ważne jest również zamontowanie nad oknem rynienki odwadniającej, która odprowadzi kondensat pary wodnej spływający po folii dachowej.
Powinno się także sprawdzić, czy styk okna z wnęką okienną został uszczelniony.
Częstym błędem popełnianym przez przypadkowych montażystów jest niepoprawne wykonanie wnęki okiennej (ościeża).
Niezwykle istotne jest, aby dolna płaszczyzna wnęki była prostopadła do podłogi, a górna – równoległa. Tylko takie ukształtowanie wnęki zapewni właściwą cyrkulację powietrza wokół okna, a w konsekwencji owiewanie szyby i osuszanie jej powierzchni.
Decydując się na konkretne rozwiązanie i producenta, trzeba się kierować parametrami technicznymi okna, funkcjonalnością rozwiązania oraz relacją jego ceny w stosunku do podobnych okien. Ważne jest też, aby mieć zaufanie do marki i profesjonalnego serwisu montażowego.

Szczelne zamontowanie okna w dachu jest możliwe dzięki zastosowaniu kołnierza uszczelniającego. Jego rodzaj trzeba dobrać do rodzaju pokrycia dachu – inny do pokrycia płaskiego... Autor: archiwum wydawnictwa		...a inny do pokrycia profilowanego. Autor: Piotr Mastalerz

Aby zwiększyć kąt nachylenia okna w zbyt płaskim dachu, montuje się je w specjalnym kołnierzu. Autor: Andrzej T. Papliński		Poprawne ukształtowanie ościeży zapewnia maksymalne doświetlenie powierzchni pod skosami. Autor: Andrzej Szandomirski

Okna w dachu – bez błędów

Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki