Projekt domu. Wszystko, co musisz wiedzieć, aby wybrać najlepszy

Nie można budować domu bez projektu. Projekt to podstawa. Wybierajmy rozważnie, bo od jego jakości będzie zależało to, czy dom będzie piękny, funkcjonalny, trwały i dobrze zbudowany. 

PRAWO I PROJEKT

Jaki projekt jest potrzebny do uzyskania pozwolenia na budowę domu?

Do wniosku o pozwolenie na budowę trzeba dołączyć projekt budowlany sporządzony w czterech oprawionych egzemplarzach. Składa się nań projekt architektoniczno-budowlany oraz projekt zagospodarowania terenu wraz z wymaganymi przez urząd załącznikami (na przykład ekspertyzą geotechniczną lub uzgodnieniem projektu w ZUD-zie).
Projekt budowlany musi być podpisany przez mającego odpowiednie uprawnienia projektanta, członka Izby Architektów.

Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Co to jest projekt architektoniczno-budowlany?

Na projekt architektoniczno-budowlany składa się opis techniczny oraz rysunki przedstawiające rozwiązania architektoniczne, konstrukcyjne i instalacyjne. Zakres dokumentacji określony jest prawnie (Rozporządzenie ministra infrastruktury z 3 lipca 2003 r.). W opisie technicznym muszą się znaleźć między innymi: zestawienie powierzchni, założenia przyjęte do obliczeń konstrukcji, podstawowe dane techniczne, w tym charakterystyka energetyczna budynku – właściwości cieplne przegród, drzwi i okien. Rysunki, wykonane w skali nie mniejszej niż 1:100, powinny przedstawiać między innymi elewacje, rzuty fundamentów oraz wszystkich kondygnacji, widok dachu, przekroje charakterystycznych miejsc budynku oraz szczegóły konstrukcyjne i budowlane.
Im bardziej dokładny, lepiej opracowany projekt, tym łatwiej będzie zbudować dom.
Projekt gotowy w świetle przepisów stanie się projektem architektoniczno-budowlanym wówczas, gdy zostanie zaadaptowany do warunków konkretnej działki przez projektanta mającego niezbędne uprawnienia.

Autor: Andrzej Szandomirski

Ile kosztuje projekt?

Projekt gotowy może kosztować od 1000 do mniej więcej 2000 zł. Cena bywa uzależniona od wielkości domu. Szacując koszt projektu budowlanego, trzeba dodać do tego wydatek związany z obowiązkową adaptacją do miejscowych warunków oraz projektem zagospodarowania działki. Adaptacja projektu gotowego bez dużych zmian może kosztować około 1500 zł. Jeśli zmiany wiążą się z koniecznością przeprojektowania konstrukcji, koszt może być wyższy, a nawet znacznie przekroczyć cenę projektu gotowego.
Projekt budowlany sporządzony przez architekta na indywidualne zamówienie – według założeń inwestora i z uwzględnieniem warunków działki – kosztuje od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych. Ceny są różne w zależności od regionu Polski. Zarówno koszt, jak i stopień szczegółowości dokumentacji ustala się w umowie. Cena jest zawsze przedmiotem negocjacji – zależy od oczekiwań inwestora i od renomy architekta.
W porównaniu z kosztami całej inwestycji projekt jest stosunkowo tani. Od tego, czy jest dobry, zależy powodzenie budowy, więc lepiej na nim nie oszczędzać.

Dwie drogi do projektu budowlanego
1. Inwestor kupuje projekt gotowy, architekt adaptuje go do warunków działki i sporządza projekt budowlany.
2. Inwestor zamawia u architekta projekt dostosowany do indywidualnych potrzeb i warunków działki, architekt przygotowuje projekt budowlany.

Plan miejscowy a projekt

Przed zamówieniem lub wybraniem projektu domu należy się zapoznać z obowiązującymi na terenie działki zapisami planu miejscowego lub – jeśli go nie ma – ze sformułowaną przez lokalny urząd decyzją o warunkach zabudowy. Zapisy planu mogą bowiem zawierać wymagania dotyczące sposobu zabudowy, wielkości, a nawet kształtu domu. Na przykład plan określa, jaki procent powierzchni działki może być zabudowany, albo ustala sposób sytuowania domów względem drogi.
Na wielu terenach mogą obowiązywać szczegółowe wymagania dotyczące kształtu dachu, kąta nachylenia połaci lub wysokości domu.
To wszystko powinno mieć wpływ na wybór projektu. W przeciwnym wypadku można się narazić na trudności z uzyskaniem pozwolenia na budowę lub konieczność kosztownych przeróbek projektu. Wypis z ustaleń planu miejscowego lub decyzję o warunkach zabudowy można otrzymać w urzędzie, nie będąc właścicielem działki.

Plan miejscowy jest prawem, które ma chronić wspólną przestrzeń i lokalne wartości krajobrazowe. Dlatego może narzucać sposób zabudowy, wielkość, a nawet kształt lub pokrycie dachu domu, w zależności od terenu, na którym leży działka. Autor: Maciej Ciborowski

Na czym polega adaptacja projektu gotowego?

Na sprawdzeniu możliwości wykorzystania go na konkretnej działce i dostosowaniu go do lokalnych warunków – położenia względem stron świata, ukształtowania terenu, nośności gruntu, strefy klimatycznej i głębokości przemarzania. Obowiązkowa adaptacja może się ograniczać do dostosowania fundamentów do miejscowych warunków gruntowych.
Jednak często z warunków położenia i charakteru działki wynikają zmiany w projekcie – na przykład inne rozmieszczenie okien, dobudowa garażu lub inne usytuowanie tarasu czy zmiana kąta nachylenia połaci dachu. W zakres adaptacji mogą też wchodzić większe zmiany, dzięki którym projekt gotowy przystosowuje się do indywidualnych potrzeb.
Adaptacji dokonuje wybrany przez inwestora uprawniony projektant. Zgodnie z przepisami powinien to być członek Izby Architektów. Nawet jeśli nie wprowadza zmian do projektu gotowego, podpisując dokumentację, staje się autorem projektu budowlanego i bierze odpowiedzialność za prawidłowość i kompletność dokumentacji.

Co to jest projekt zagospodarowania działki?

Jest to projekt usytuowania budynku na konkretnej działce zgodnie z przepisami, warunkami terenu oraz otoczenia. Zawiera część opisową oraz rysunek dokonany na kopii aktualnej mapy geodezyjnej pokazujący obrys i wymiary zewnętrzne istniejących oraz projektowanych budynków i urządzeń (takich jak: szambo, złącze kablowe, skrzynka gazowa), oznaczenie wejść i wjazdów, charakterystyczne rzędne terenu. Zaznaczony jest też przebieg przyłączy. Projekt zagospodarowania działki wykonuje projektant mający odpowiednie uprawnienia.

Każdy projekt musi być przystosowany do warunków konkretnej działki. Autor: Andrzej T. Papliński

JAKI DOM?

Jaki dom wybrać – parterowy, z poddaszem użytkowym czy piętrowy?

1. Parterowy – najlepszy na dużą działkę
- o prostej konstrukcji, łatwy w budowie,
- daje największe możliwości kontaktu z ogrodem,
- wygodny dla osób starszych i niepełnosprawnych,
- dobrze wpisuje się w krajobraz.

Główna wada: duża powierzchnia zabudowy.

Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

2. Z poddaszem użytkowym – najbardziej popularny
- swojski, nawiązuje do tradycji,
- pozwala zaplanować więcej pomieszczeń na parterze niż na drugiej kondygnacji,
- skutecznie oddziela strefę dzienną (parter) i nocną (poddasze),
- daje atrakcyjną przestrzeń drugiej kondygnacji.

Główna wada: duży dach do ocieplenia.

Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

3. Piętrowy – najlepszy na małą działkę w mieście
- najlepiej wykorzystuje powierzchnię zabudowy,
- gwarantuje najmniejszy koszt budowy metra kwadratowego powierzchni do efektywnego wykorzystania,
- jest energooszczędny.

Główna wada: połowa powierzchni domu oddzielona schodami, mały kontakt z działką.

Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Po czym poznać projekt domu oszczędnego w budowie?

Dom oszczędny w budowie powinni wybierać inwestorzy, którzy na budowę zaciągają duży kredyt. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Dobrym sposobem jest porównanie powierzchni pomieszczeń o pełnej wysokości oraz kubatury budynku. Im mniejsza kubatura, tym tańszy koszt budowy metra kwadratowego domu. Prosty obrys ścian i zwarta bryła zapewniają oszczędność materiałów i pozwalają zbudować dom na mniejszej działce. Zdecydowanie tańszy jest dom bez podpiwniczenia. Jeśli wszystkie kuchnie i łazienki są blisko siebie, obsługiwane przez jeden komin, koszty poprowadzenia instalacji będą niższe. Kosztowny jest wielopołaciowy dach, który może stanowić nawet 40% wartości domu. Inne drogie elementy domu to nietypowe okna, skomplikowane obróbki blacharskie, dobrej jakości materiały wykończeniowe oraz rozbudowane instalacje.

Jak rozpoznać projekt domu łatwego do zbudowania?

Dom, który da się zbudować łatwo i w krótkim czasie – właściwy wybór dla inwestorów, którzy zatrudnią wykonawców o przeciętnych umiejętnościach. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Najłatwiejszy do zbudowania jest niepodpiwniczony dom parterowy. Brak schodów i stropów sprawia, że można go stosunkowo szybko zbudować. Na dom łatwy w budowie wskazuje też nieskomplikowany rzut. Im mniej narożników ścian zewnętrznych, tym murowanie ścian zewnętrznych prostsze. Ze wszystkich dachów najłatwiejszy do wykonania jest dwuspadowy, który powstaje z jednakowych elementów konstrukcyjnych. Zaletą tego rozwiązania jest też bardzo prosty system odwodnienia.
Najłatwiejsze do wymurowania są ściany jednowarstwowe. Jednak aby uzyskać wysoką izolacyjność termiczną, trzeba przestrzegać wszystkich zaleceń producenta systemu. Gdy ekipa nie jest doświadczona, lepiej wybrać ściany dwuwarstwowe – wtedy ciągła warstwa izolacji termicznej będzie gwarantować ciepło.

Jak wybrać projekt domu, którego eksploatacja będzie tania?

Dom ciepły i energooszczędny – dla tych, którzy wolą więcej zainwestować, aby później płacić mniejsze rachunki za ogrzewanie. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

W projekcie domu powinny być podane wartości współczynnika przenikania ciepła ścian zewnętrznych oraz okien. Im niższe, tym mniejsze straty ciepła.
Na energooszczędność domu wpływają rozwiązania architektoniczne: plan, bryła budynku, wielkość otworów. Zróżnicowanie liczby i wielkości okien w elewacjach oraz zgrupowanie pomieszczeń pomocniczych przy jednej ze ścian zewnętrznych wskazuje na to, że dom został zaprojektowany z myślą o oszczędzaniu energii. Można to wykorzystać, odpowiednio sytuując dom względem stron świata. Małe okna od północy ograniczą drogę ucieczki ciepła, natomiast duże przeszklenia skierowane na południe ułatwią pozyskiwanie energii słonecznej. Na energooszczędność domu korzystnie wpływa zwarta bryła i mała powierzchnia przegród zewnętrznych.
Dla każdego domu na podstawie projektu można wyliczyć, ile ciepła zużyje on w sezonie grzewczym. Mówi o tym wskaźnik E, który może podać projektant. Dla standardowych, projektowanych zgodnie z obowiązującymi normami domów E wynosi od 100 do 110 kWh/(m²·rok). Optymalnie z ekonomicznego punktu widzenia zaprojektowany dom ma wskaźnik E blisko 30% niższy.

Jak szukać projektu domu podatnego na zmiany?

Wybierając projekt, można sprawdzić, czy możliwy będzie w przyszłości podział, rozbudowa domu lub zmiana przeznaczenia części budynku. O elastyczności projektu świadczą takie elementy, jak:
- Otwarty plan – niewielka liczba ścian konstrukcyjnych we wnętrzu daje możliwości dowolnego dzielenia pomieszczeń.
- Wysokie poddasze, które można zaadaptować na pomieszczenia mieszkalne.
- Usytuowanie schodów – w domu piętrowym schody w pobliżu wejścia dają możliwość wydzielenia drugiej kondygnacji.
- Dwuspadowy dach – ułatwi rozbudowę przy ścianie szczytowej.
- Pomieszczenie od frontu, które można w przyszłości przekształcić w pracownię lub niezależne mieszkanie z osobnym wejściem.

Dom o zwartej bryle i prostej konstrukcji daje największe możliwości indywidualnego układu wnętrza. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

WIELKOŚĆ DOMU

Jak ocenić potrzebną wielkość domu?

Powierzchnia domu związana jest z indywidualnym programem użytkowym inwestora, czyli liczbą i przeznaczeniem potrzebnych pomieszczeń. Sumując ich powierzchnie, można oszacować właściwą wielkość domu, pamiętając o minimalnych wymiarach, jakie powinny mieć sypialnie, łazienka czy kuchnia.
Zgodnie ze Standardem MURATORA^® optymalna powierzchnia domu dla czteroosobowej rodziny wynosi 135-150 m² (bez garażu). Standard określa minimalne wielkości pomieszczeń oraz zaleca włączenie do programu użytkowego domu: trzech łazienek, dodatkowego pokoju, pomieszczenia gospodarczego i garderób przy sypialniach.

Byle nie za małe!

Pokój dziecka to nie tylko sypialnia. Musi być w nim również miejsce na biurko i przestrzeń do zabawy. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Sypialnia rodziców: do dwuosobowego łóżka trzeba zapewnić wygodny dostęp z obu stron. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Pokój dzienny, jadalnia i kuchnia zajmą łącznie co najmniej 40 m2. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Garaż na jeden samochód to około 16 m2, jednak jeśli ma pełnić również funkcję schowka, powinien być nieco większy. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Zamykana garderoba musi mieć co najmniej 3 m2, aby można było z niej wygodnie korzystać. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Szerokość wiatrołapu nie powinna być mniejsza niż 150 cm. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		W pomieszczeniu gospodarczo-technicznym o powierzchni ponad 4 m2 będzie można zainstalować dowolny kocioł i urządzić schowek. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Wszystkie wymiary na rysunkach podane są w centymetrach.

Warto pamiętać, że:

- koszt budowy metra kwadratowego domu to 1500-3000 zł,
- duży dom to duże koszty ogrzewania,
- dorosłe dzieci coraz rzadziej mieszkają z rodzicami,
- trudno sprzątać własnymi siłami powierzchnię powyżej 130 m²,
- na wtórnym rynku nieruchomości najlepiej sprzedają się średnie domy – poniżej 200 m².

Jak wielkość domu podaje się w projekcie?

W każdym projekcie podana jest powierzchnia netto domu. Porównując domy według powierzchni netto, trzeba sprawdzić, czy obliczane były w ten sam sposób. Obecnie funkcjonują bowiem dwie różne normy, według których dokonuje się obliczeń.
W nowych projektach powierzchnię netto oblicza się najczęściej według normy PN-ISO 9836:1997. Powierzchnia pomieszczeń mierzona jest na poziomie podłogi w świetle wykończonych ścian (bez listew przypodłogowych). Do powierzchni netto wlicza się również powierzchnię balkonu lub loggi. Przy obliczaniu powierzchni poddasza nie uwzględnia się różnych wysokości pomieszczenia.
Do niedawna powszechnie stosowana była norma PN-70/B-02365. Według niej powierzchnia netto mierzona jest na poziomie 1 m nad powierzchnią posadzki. Wymiary zdejmuje się w stanie surowym. Na poddaszu użytkowym powierzchnię oblicza się, biorąc pod uwagę wysokość pomieszczenia. Powierzchnię, nad którą wysokość od podłogi do sufitu wynosi 2,20 m, liczy się w 100%, pomiędzy 2,20 a 1,40 m – liczy się w połowie, natomiast poniżej 1,40 m – pomija się w obliczeniach. Nie wlicza się więc do powierzchni domu niskich przestrzeni pod skosami dachu.

Ile jest miejsca na poddaszu?

Powierzchnia poddasza liczona na poziomie podłogi może być większa niż powierzchnia, którą daje się w pełni wykorzystać. Skośne połacie dachu na poddaszu ograniczają przestrzeń, którą można dowolnie aranżować. Im większy spadek dachu i wyższa ścianka kolankowa (przedłużenie ścian zewnętrznych ponad strop parteru, na których wspierają się krokwie), tym przestrzeń poddasza będzie większa. Najwięcej przestrzeni pod dachem daje dach mansardowy, mniej dach dwuspadowy, a najmniej dach czterospadowy.
O tym, ile jest miejsca na poddaszu, najlepiej informuje przekrój domu. Można też oczekiwać, że na planie poddasza zostaną zaznaczone linie wskazujące wysokość 1,90 m. Pozwala to ocenić, na jakiej powierzchni poddasza nie można swobodnie stanąć, usytuować drzwi lub wstawić kabiny natryskowej.

Duży dach może przykrywać stosunkowo niewiele dobrej do wykorzystania powierzchni. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Ile miejsca potrzeba na...

Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Jaka powierzchnia na komunikację?

Przyjmuje się, że w domu średniej wielkości komunikacja nie powinna zajmować więcej niż 10-15% ogólnej powierzchni. Jednak jeśli dom ma być przystosowany do potrzeb osoby niepełnosprawnej, należy przewidzieć więcej miejsca.
Im mniej jest w domu powierzchni przeznaczonej tylko na komunikację między pomieszczeniami, tym większe mogą być pokoje, sypialnie czy łazienki. Proste i krótkie połączenia między częściami domu są zaletą projektu, natomiast nadmierne ograniczanie wymiarów korytarza, wiatrołapu czy holu może być wadą. Powierzchnia komunikacji nie musi być ściśle wydzielana – na przykład sposobem na mały hol może być otwarcie go na pokój dzienny.

Jaką wielkość powinna mieć kotłownia?
Jeśli w projekcie wydzielone jest osobne pomieszczenie techniczne na kocioł c.o., to powinno ono mieć odpowiednie wymiary. Przepisy określają minimalną kubaturę takiego pomieszczenia w zależności od typu kotła. Wynika z nich, że pomieszczenie na kocioł z zamkniętą komorą spalania przy standardowej wysokości (2,7 m) powinno mieć powierzchnię co najmniej 2,3 m³ (minimalna kubatura – 6,5 m³). Pomieszczenie na kocioł c.o. z otwartą komorą spalania (pobierający powietrze z pomieszczenia) przy wysokości ścian 2,7 m powinno być większe niż 3 m² (minimalna kubatura – 8 m³).
Koniecznie osobne pomieszczenie trzeba przewidzieć na kocioł olejowy. Minimalna kubatura takiego pomieszczenia to 8 m³, musi być jednak dużo większe, jeśli ma mieścić również zbiornik paliwa.


FUNKCJONALNOŚĆ

Jakie są cechy wygodnego wejścia?

Wejście do domu powinno być wyodrębnione i zadaszone – tak, aby przed drzwiami powstała strefa dająca domownikom poczucie komfortu i bezpieczeństwa. Chronić ją może daszek nad drzwiami, ganek lub podcień. Jeśli jedyną osłoną wejścia jest okap dachu, powinien być znacznie wysunięty przed lico elewacji. Dobrym rozwiązaniem jest wtedy umieszczenie drzwi we wnęce. Daszek, podcień lub okap powinny osłaniać wejście na odległość co najmniej 1 m od drzwi.  Schody i podest przed drzwiami wejściowymi powinny mieć odpowiednią szerokość – co najmniej 120 cm. Jeżeli schody zewnętrzne są wyższe niż 50 cm, powinny mieć balustrady albo być obustronnie szersze od drzwi – o 50 cm z każdej strony.

Różne rodzaje osłony wejścia: daszek... Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		...ganek... Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		...podcień. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Co świadczy o dobrym zaplanowaniu wnętrza?

W naprawdę funkcjonalnym domu nie ma miejsc, które niczemu nie służą – cała powierzchnia nadaje się do wykorzystania.
O codziennej wygodzie mieszkańców decyduje dobry plan, czyli właściwe, zgodne z przeznaczeniem usytuowanie pomieszczeń (na przykład: garaż od frontu, garderoba przy wejściu) oraz takie ich wzajemne powiązanie, aby najlepiej służyły domownikom (na przykład: spiżarnia przy kuchni, taras przy pokoju dziennym).
W planie całego domu ważny jest podział na strefę ogólną, dzienną – w której rodzina przebywa wspólnie – oraz prywatną – składającą się z indywidualnych pokoi, sypialni i łazienek. W większych domach dodatkowo oddziela się często apartament rodziców od pokoi dzieci.
Są funkcje, których lepiej nie łączyć. Wygodne jest na przykład oddzielenie pomieszczeń reprezentacyjnych od gospodarczych. Część gospodarcza domu (pralnia, kotłownia, garaż) nie powinna sąsiadować z sypialniami.
Poszczególne strefy domu wydziela hol, korytarz lub schody. Dzięki temu układ komunikacyjny jest niezależny – droga od drzwi wejściowych do sypialni, kuchni czy kotłowni nie musi prowadzić przez salon. Taki plan oferuje wszystkim domownikom wspólną przestrzeń, respektując jednocześnie indywidualne potrzeby. Członkowie rodziny mogą w tym samym czasie pracować czy wypoczywać, nie przeszkadzając sobie nawzajem.
Funkcjonalny plan jest podstawową wartością projektu architektonicznego. W wyborze nie warto kierować się tylko wyglądem zewnętrznym domu.

Dom z wygodnym podziałem na strefy odpowiadające różnym jego funkcjom. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Kuchnia otwarta czy zamknięta?

Dobry projekt pozostawia tę decyzję inwestorowi. Idealne rozwiązanie to kuchnia tak usytuowana, że można ją połączyć z pokojem dziennym lub wydzielić (całkowicie lub częściowo). Zalecane położenie kuchni od frontu, blisko wejścia jest uzasadnione nie tylko potrzebą widoku drogi i furtki, ale także ułatwia wnoszenie zakupów czy wynoszenie śmieci. Dlatego też, jeśli kuchnia usytuowana jest od strony ogrodu, powinna być wyposażona w kuchenne czy gospodarcze wejście.
Jeśli kuchnia jest osobnym pomieszczeniem, powinna być odpowiednio duża, aby zmieścił się w niej stół przeznaczony do spożywania codziennych posiłków (12-18 m²).
Jeżeli kuchnia jest otwarta, ważne, aby miała wejście z holu oraz możliwość choćby częściowego oddzielenia, na przykład za pomocą drzwi przesuwnych.
Wnętrze kuchni może być niewidoczne z części wypoczynkowej pokoju dziennego.

Wygodna kuchnia zamknięta – z rodzinnym stołem, położona blisko pokoju dziennego. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Wygodna kuchnia otwarta – z wejściem z holu, sąsiadująca z jadalnią. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Ile łazienek w domu?
Łazienka powinna być na każdej kondygnacji. Oprócz łazienki (lub łazienek) przy sypialniach w domu powinno znaleźć się osobne pomieszczenie sanitarne (WC lub łazienka), w części dziennej – w pobliżu wejścia i kuchni. Nie powinno być jednak usytuowane na wprost drzwi wejściowych ani w miejscu widocznym z pokoju dziennego. O podwyższonym standardzie domu świadczy zwiększenie liczby łazienek do trzech: łazienka w części dziennej, osobna łazienka przy sypialni rodziców, osobna dla dzieci. Więcej pomieszczeń sanitarnych pozwala na zróżnicowanie ich funkcji oraz wyposażenia. Łazienka w części dziennej może pełnić również funkcję schowka gospodarczego lub pralni.

WC i łazienka na parterze. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Dwie łazienki zamiast jednej ogólnej. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Jak sprawdzić, czy pomieszczenia są ustawne?

W pomieszczeniach, w których wszystkie meble ustawia się pod ścianami, takich jak sypialnie czy łazienki, sprawdza się zasada mówiąca, że im bardziej plan zbliżony jest do kwadratu, tym więcej jest możliwości aranżacji. Mały kwadratowy pokój może być więc wygodniejszy niż większe pomieszczenie długie i wąskie. Wygodne urządzenie pokoju może zostać utrudnione przez zbyt duże lub źle rozmieszczone okna. Usytuowanie drzwi w narożniku małego pomieszczenia uniemożliwi ustawienie mebli przy ścianie. Kierunek otwierania drzwi również nie pozostaje bez wpływu na ustawność pokoju.
Regularny kształt nie musi jednak ułatwiać aranżacji dużego pokoju dziennego, w którym trzeba wydzielić miejsca służące różnym funkcjom. Ustawienie stołu i krzeseł, mebli wypoczynkowych, telewizora czy szaf na książki może być łatwiejsze, gdy przestrzeń dzienna domu składa się z połączonych ze sobą, półotwartych aneksów.
Na możliwości aranżacji pokoju dziennego wpływa przede wszystkim sposób jego połączenia z tarasem. Przejście przez pokój na taras powinno być jak najłatwiejsze i niezastawione meblami. Niekiedy usytuowanie wyjścia na taras może służyć funkcjonalnemu wydzieleniu pokoju na część jadalną i wypoczynkową.
W planie pokoju dziennego należy także zwrócić uwagę na miejsce usytuowania kominka. Jeśli nie ma być tylko ozdobą salonu, powinno być przed nim miejsce na ustawienie foteli.

Ustawny pokój to taki, który pozwala na różne aranżacje. Najlepiej, jeśli łóżko da się w nim ustawić na co najmniej dwa sposoby. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Odległość drzwi od narożnika ma znaczenie dla umeblowania pokoju. Odstęp 60 cm pozwoli umieścić przy ścianie szafę, a 40 cm – półki na książki. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Wygodna odległość między narożnikiem a krawędzią okna jest nieco większa. Meble ustawione prostopadle do okna nie powinny zabierać światła, trzeba też zostawić miejsce na zasłony. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Jak dom otwiera się na otoczenie?

Obrys ścian zewnętrznych, bryła, usytuowanie tarasu, balkonów oraz liczba okien i drzwi zewnętrznych mówią o tym, w jaki sposób wnętrze domu otwiera się na otoczenie. Z reguły rozwiązania architektoniczne ułatwiające połączenie domu z ogrodem są wielką zaletą projektu.
Sprzyjają temu: brak podpiwniczenia, poziom parteru zbliżony do poziomu gruntu, duża powierzchnia ścian zewnętrznych i urozmaicony ich plan – w podcieniach i cofnięciach bryły tworzą się dzięki temu ogrodowe wnętrza, a taras może być osłonięty ścianami. Plusem jest możliwość wyjścia do ogrodu z różnych miejsc domu – na przykład z sypialni lub kuchni – oraz więcej niż jedno wyjście na taras – nie tylko z pokoju dziennego, ale także z holu. W domach na małych działkach rekompensatą braku przestrzeni wokół domu może być balkon lub taras na dachu garażu.
Nie każde otoczenie sprzyja nieskrępowanemu otwarciu. Wielkie przeszklenia i tarasy nie mają sensu, jeśli wychodzą wprost na ogrodzenie. Na małej, miejskiej działce ściany domu powinny przede wszystkim chronić prywatność mieszkańców.

Dla wielu właścicieli domów otaczający dom ogród jest niemal tak samo ważny jak wnętrze. Projekt powinien temu sprzyjać. Autor: PRACOWNIA PROJEKTOWA JOTA

ZMIANY W PROJEKCIE

Co można zmienić w projekcie gotowym?

W każdym projekcie gotowym powinien być podany zakres dopuszczalnych zmian. Zwykle formalności nie wymagają te zmiany, które nie wpłyną na wygląd zewnętrzny budynku, na przykład w układzie ścian wewnętrznych. Często dozwolone pod pewnymi warunkami są takie zmiany, jak: inne rozmieszczenie okien, dobudowa garażu, rezygnacja z tarasu, podpiwniczenie budynku czy adaptacja poddasza. Jeśli jednak w dokumentacji nie są wymienione wśród zmian dopuszczonych, trzeba uzyskać na nie pisemną zgodę właściciela praw autorskich projektu.

Czy można zastosować inne materiały niż wymienione w projekcie?

Zwykle możliwe jest zastosowanie innych materiałów budowlanych na ściany i stropy, pod warunkiem że będą spełniały takie same wymagania konstrukcji i ochrony cieplnej. To właśnie musi ocenić projektant dokonujący adaptacji projektu gotowego do warunków miejscowych. W wielu wypadkach zmiana materiałów wiąże się z koniecznością wykonania nowych rysunków i obliczeń.

Najłatwiej zmienić:
- Materiały ściany dwuwarstwowej, jeśli ściana będzie miała te same parametry techniczne i podobną grubość.
- Posadzki – jeśli chcemy użyć materiału, który ma podobną grubość (jeżeli będzie się różniła, trzeba zmienić warstwy podposadzkowe).
- Materiał izolacyjny w ścianie dwuwarstwowej (wełna na styropian i odwrotnie).
- Ścianę trójwarstwową na dwuwarstwową.

Trudniej:
- Strop gęstożebrowy na monolityczny lub drewniany. W zależności od rodzaju stropy mają różne wysokości konstrukcyjne i rozpiętości, wymagają też innego sposobu izolacji.

Najtrudniej:
- Ścianę trójwarstwową na dwuwarstwową (trzeba wprowadzić zmiany w projekcie konstrukcji).
- Ścianę dwuwarstwową na trójwarstwową (trzeba zmienić projekt fundamentów i stropów).
- Technologię – z murowej na szkielet drewniany (trzeba wykonać zupełnie nowy projekt konstrukcji).