Pytamy o rynny z PCW

Wydaje się, że o popularnych rynnach z PCW wiadomo już wszystko. Jednak gdy przychodzi moment kupna wybranego orynnowania, okazuje się, że pytań jest mnóstwo. Spróbujemy odpowiedzieć na najważniejsze z nich.

W czym orynnowanie z tworzywa jest lepsze, a w czym gorsze od systemów z innych materiałów?
Rynny są wykonywane z wysokoudarowego PCW, co oznacza, że są bardzo odporne na uderzenia oraz zadrapania (na przykład gałęziami). Tworzywo jest barwione w masie, więc zadrapanie nie oznacza utraty właściwości rynny i zazwyczaj jest niewidoczne. Systemy z PCW są produkowane w dużej liczbie barw – niektórzy producenci oferują aż dziesięć kolorów, co bardzo ułatwia dopasowanie orynnowania do elewacji i pokrycia dachowego. Najważniejszą zaletą orynnowania z tworzywa jest jednak jego wyjątkowa gładkość – PCW ma najniższy współczynnik chropowatości (0,007 mm), co w praktyce oznacza, że najłatwiej i najszybciej spływa po nim woda i najtrudniej osadza się na nim brud. Najwyższy współczynnik chropowatości mają rynny stalowe. PCW jest też materiałem całkowicie odpornym na korozję. Zaletą wykonanych z niego systemów jest również łatwość montażu. Do wad systemów z PCW można zaliczyć ich rozszerzalność cieplną – przy różnicy temperatury o 20°C rynna długości 10 m zmieni swoje wymiary o 16 mm. Rynny z tworzywa mają również skłonność do płowienia. Jednak pigmenty wysokiej jakości oraz utrwalające barwy dodatki do tworzywa znacznie to ograniczają. Nie jest znana prawdziwa trwałość systemów z PCW – na rynku są powszechnie stosowane od 20 lat, a producenci deklarują, że ich wytrzymałość to 30-50 lat.

Rynny z PCW są dostępne w wielu kolorach Autor: SCALA PLASTICS

Co chroni orynnowanie z PCW przed zniszczeniem na skutek zmian wymiarów?
Aby rynny, zmieniając swoje wymiary pod wpływem temperatury, mogły swobodnie pracować, potrzebne są dylatacje pomiędzy poszczególnymi elementami systemu. Orynnowanie z tworzywa montuje się najczęściej, używając do tego złączek z uszczelkami z EPDM. Umożliwiają one swobodne ruchy elementów, a jednocześnie zapewniają szczelność systemu. Także wtedy, gdy został wybrany bardziej praco- i czasochłonny sposób łączenia elementów polegający na ich klejeniu, konieczne jest zastosowanie dylatacji – jednak porusza się w nich cały system, a nie poszczególne elementy.

System złączek i elastycznych uszczelnień zapewnia rynnom możliwość bezpiecznego rozszerzania i kurczenia się Autor: Mariusz Bykowski

Jak prawidłowo montować rynny do dachu?
Teoretycznie rynny powinno się mocować po ułożeniu pokrycia dachowego, ale zdarza się, że inwestorzy odstępują od tej zasady. Wtedy trzeba się liczyć z tym, że podczas układania pokrycia może dojść do ich uszkodzenia. Rynny mocuje się specjalnymi hakami, zwanymi również rynhakami lub rynajzami. Producenci zalecają, by odległość między nimi wynosiła od 40 do 70 cm, jednak za bezpieczny dystans można uznać 50 cm. Najłatwiej jest zamocować haki do deski okapowej znajdującej się przy krawędzi połaci dachu lub bezpośrednio do krokwi. Ten drugi sposób montażu jest możliwy tylko wtedy, gdy odległość między krokwiami odpowiada zalecanemu przez producenta rozstawowi haków. Nie wolno „ułatwiać” sobie montażu czy też czynić oszczędności, zwiększając zalecaną odległość między hakami – grozi to rozszczelnieniem lub zniszczeniem systemu. W zależności od tego, czy haki będą mocowane do deski okapowej, czy do krokwi, należy dobrać ich rodzaj – można kupić dokrokwiowe lub doczołowe. Można też wybrać haki uniwersalne nadające się do obu typów montażu. Haki dokrokwiowe i uniwersalne są zrobione z metalu powlekanego tworzywem w kolorze systemu lub malowanego, natomiast haki doczołowe mogą być wykonane z PCW. Haki stanowią jeden z elementów systemu orynnowania i są wraz z nim sprzedawane – producenci dopasowują bowiem ich kształt do formy oferowanych przez siebie rynien.

Rodzaje haków rynnowych

Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Jak właściwie mocować rury spustowe do ściany?
Obejmy do rur spustowych są tak skonstruowane, żeby bez problemu mocować nimi do ścian złożone już w całość rury spustowe wraz z kolanami, mufkami itd. Mogą być z metalu powlekanego tworzywem w kolorze systemu lub z PCW. Te pierwsze, jako bardziej giętkie, są łączone w części, którą przylegają do ściany, plastikowe zaś – z boku, co jest bardziej widoczne. Obejmy umieszcza się pod każdym łączeniem rur, a gdy odcinek rury jest długi i prosty (bez łączeń) – mocuje się je, zachowując odległość 1,8-2 m. Obejmy przytwierdza się do ściany za pomocą dybli, dopasowując je do konstrukcji ściany i materiału, z jakiego została wykonana. Obejmy do ścian jedno- i dwuwarstwowych mocuje się kołkami – pamiętając przy tym, że w ścianie dwuwarstwowej kołek musi przejść przez warstwę ocieplenia i zakotwić się w murze na głębokość 6-9 cm. Gdy ściana jest trójwarstwowa, obejmy kotwi się w warstwie elewacyjnej. Do ścian drewnianych mocuje się je kołkami do drewna lub wbijanymi trzpieniami.

Połączenia rur spustowych są tak skonstruowane, aby poszczególne ich odcinki mogły swobodnie się odkształcać pod wpływem zmian temperatury Autor: GALECO

Sposób montażu rur spustowych do ścian

Ściana trójwarstwowa – obejmy mocuje się do warstwy elewacyjnej. Jeśli ma ona grubość 12,5 cm, głębokość zakotwienia wynosi 8-9 cm, gdy ma grubość 9 cm – 6 cm Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Ściana jednowarstwowa – uchwyt kotwi się w ścianie śrubą i kołkiem rozporowym na głębokość co najmniej 6 cm. Rodzaj kołka trzeba dopasować do materiału, z którego jest zbudowana ściana Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Ściana dwuwarstwowa – po wykończeniu elewacji w ścianie nawierca się otwór na głębokość 6-9 cm. Przez warstwę ocieplenia przetyka się kołek i dokręca śrubę mocującą obejmę Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Drewniana ściana szkieletowa – uchwyt mocuje się wkrętami do drewnianej elewacji. Można też zakotwić go w słupie konstrukcji ściany lub w balu (jeśli dom jest z bali) za pomocą długiego ostrego trzpienia Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Jak zapewnić rurom możliwość swobodnego rozszerzania się?
Ponieważ rury również są wykonane z PCW, także i je cechuje spora rozszerzalność cieplna. Po to, by nie uległy zniszczeniu, w łączących je elementach pozostawiony jest luz umożliwiający ich swobodną pracę bez ryzyka rozszczelnienia systemu. Producenci oferują na przykład mufy zaprojektowane tak, by uwzględniać rozszerzanie i kurczenie się rur w zależności od temperatury.

System rynnowy z PCW Autor: BRAAS

Jak należy usytuować rynny z PCW w stosunku do okapu, by dobrze odprowadziły wodę, bez ryzyka zalania elewacji?

Rynny powinny wystawać poza krawędź połaci dachu przynajmniej połową szerokości. Jednak nie może to być więcej niż 2/3 tego wymiaru. Takie zamontowanie sprawi, że woda z dachu będzie spływała wprost do wnętrza rynny. Zewnętrzna krawędź rynny powinna się znajdować na linii będącej przedłużeniem połaci dachu lub 2-3 cm poniżej niej – zapobiega to wychlapywaniu się wody na elewację. Producenci rynien z PCW oferują je o wywiniętych krawędziach – albo obu do wewnątrz albo jednej do wewnątrz, drugiej na zewnątrz. Również to ma zapobiegać wychlapywaniu się wody. Wywinięcia krawędzi służą również wzmocnieniu profili rynien.

Z rynny o takim kształcie nawet podczas obfitych opadów woda nie będzie się wychlapywać na elewację Autor: GALECO

Jak orynnować łukowe okapy?
Zwłaszcza w takich miejscach PCW znacznie ułatwia montaż – rynny i rury tnie się ręczną piłką do metalu lub pilarką mechaniczną, za pomocą zwykłych tarcz z aluminium z ujemnym kątem zębów. Dzięki temu łatwo jest pociąć rynny na niewielkie odcinki, które stworzą wielokąt złożony opisujący kształt elementu łukowego. Takie odcinki można sklejać lub łączyć za pomocą złączek uszczelkowych. Trzeba jednak pamiętać, że PCW to materiał, który staje się bardziej kruchy w temperaturze poniżej 10°C, a więc cięcie rynien w zbyt niskiej temperaturze może spowodować ich wyszczerbienie.

Jak szczelnie połączyć rynny z rurami spustowymi?
Jeśli okap nie jest szeroki (ma mniej niż 5 cm), do połączenia rynien z rurami spustowymi wystarczy lej spustowy. Gdy szerokość okapu jest większa, sztucer należy połączyć z kolankiem dwukielichowym, następnie elementy z odpowiednio długą rurą spustową, na końcu której musi się znaleźć kolejne kolanko dwukielichowe łączące całość z rurą spustową.

Rynny i rury spustowe powinny być tak rozprowadzone, żeby dobrze spełniały swoją funkcję i jednocześnie nie psuły wyglądu elewacji Autor: MARLEY

Połączenie rynny z rurą spustową

Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Czym się kierować, wybierając kolor rynien?
Można je dobierać kolorem do elewacji – by były jak najmniej widoczne albo czyniąc z nich element kontrastowy. W pierwszym przypadku najmniej widoczne na jasnych elewacjach będą rynny z białego PCW, w drugim – czarne, ciemnobrązowe lub zielone. Kolor rynien można również dobrać do barwy podbitki. Najczęściej jednak dopasowuje się je do barwy pokrycia dachowego, tak by wizualnie stanowiły jego przedłużenie.

Kolor rynien warto dobrać do koloru podbitki okapu Autor: PLASTIVAN

Jak umiejętnie poprowadzić rynny w trudnych miejscach?
Oprócz elementów bryły o kształcie łukowym za takie miejsca można uznać zadaszenia przy wejściu do domu, a także wszelkie wieloboczne wykusze. Rurę wiszącą przy zadaszeniu domu trudno jest ukryć – umieszcza się ją często na słupie podpierającym okap lub w narożniku przy wejściu. Pół biedy, jeśli słup jest gruby, a rura na nim mało widoczna, gorzej, jeśli ich grubość jest zbliżona. W takiej sytuacji warto pomyśleć o odprowadzeniu wody z dachu nie rurą spustową, lecz łańcuchem lub rzygaczem. Rura spustowa we wnętrzu narożnika to rozwiązanie złe z zasady – utrudnia to bardzo odprowadzenie nadmiaru wody i może być przyczyną systematycznego zalewania ścian i fundamentów. Rury spustowe powinny być umieszczane na węgłach domu, czyli przy zewnętrznych narożach. Jeśli więc dom ma bryłę o bardzo skomplikowanym kształcie, rur spustowych musi być odpowiednio więcej. Najlepiej w ogóle nie montować ich w pobliżu wejścia do domu i garażu – zimą spły-wająca nimi woda może zamarznąć, tworząc niebezpieczne dla domowników ślizgawki. Gdy jednak nie ma innego wyjścia, warto w tym miejscu zainstalować kanalizację deszczową odprowadzającą wodę z rur spustowych bezpośrednio do gruntu lub systemu kanalizacji. Producenci orynnowania z PCW często oferują takie rozwiązania, dlatego nie ma problemu z połączeniem obu systemów.

Czy dźwięki wydawane przez kurczące się lub rozszerzające rynny z PCW nie są sygnałem czegoś groźnego?
Przypominające pstrykanie dźwięki są oznaką, że kurcząca się lub rozszerzająca rynna napotkała na opór. Może to być skutkiem minimalnego przekrzywienia się haka – gdy rynna natrafi na taką przeszkodę ociera się o nią, wydając dźwięki. W tej sytuacji trzeba sprawdzić haki, poprawić te, które zmieniły położenie, i posmarować je, na przykład specjalnym silikonem stosowanym również do smarowania złączek podczas montażu. Nada on systemowi niezbędny poślizg.

Jak chronić rynny przed zatkaniem?
Mimo że rynny z PCW cechuje wyjątkowa gładkość, nawet one mogą zostać zatkane przez liście. Z takim ryzykiem trzeba się liczyć, mając dom na działce zadrzewionej. Kłopoty mogą sprawiać również drobne gałęzie złamane przez wiatr i wrzucone do rynien. Dlatego rynny na domach otoczonych drzewami dobrze jest zabezpieczyć siatkami chroniącymi je przed liśćmi i gałęziami. Przydatne mogą się również okazać czyszczaki ułatwiające sprzątanie rur spustowych. Wszyscy producenci systemów z PCW oferują takie akcesoria.

Specjalny koszyczek lub siatka uchronią rury spustowe przed zatkaniem Autor: SCALA PLASTICS

Czy lód zalegający zimą w rynnach z PCW nie uszkodzi ich?
Rynny z PCW są twarde, ale nie giętkie. Nie ugną się więc pod naporem śniegu czy lodu, w sytuacji ekstremalnej mogą jednak popękać. Przed śniegiem można je ochronić, instalując na dachu płotki przeciwśniegowe. Jeśli jednak dom znajduje się na terenie podgórskim, gdzie są częste radykalne zmiany temperatury, dobrze jest pomyśleć o zainstalowaniu w rynnach systemu zapobiegającego ich oblodzeniu. Składają się na niego kable grzejne podłączone do sterownika z czujnikami temperatury i wilgotności. Gwarantują one podgrzewanie rynien uzależnione od temperatury powietrza i wody. Dzięki temu nie przegrzeją rynien i nie uszkodzą ich.

Rynny z PCW są mocne i elastyczne, zamarzająca woda niezmiernie rzadko powoduje ich uszkodzenia Autor: GALECO