wtorek, 19 lipca 2011

Więźba dla amatora, czyli nowoczesne łączniki do konstrukcji drewnianych




Łączenie elementów drewnianych na gwoździe nadal jest sposobem najtańszym i najczęściej stosowanym. Wymaga jednak od wykonawców sporej wiedzy i doświadczenia, a o dobrego cieślę jest coraz trudniej. Aby więc uprościć pracę i skrócić czas jej trwania, warto zastosować metalowe łączniki konstrukcyjne.



















Połączenie belek za pomocą profilowanych złączy stalowych.
Autor: Mariusz Bykowski

Stalowe złącza do drewna – co to takiego?


Są to elementy konstrukcyjne wykonane z blachy stalowej ocynkowanej, nierdzewnej lub aluminiowej. Mogą to być płaskie blachy perforowane, najczęściej grubości 2 mm (1,5-8,0 mm). Produkowane są też odpowiednio profilowane kształtki (wytłaczane, zaginane, spawane) przeznaczone do łączenia na styk drewnianych elementów pomiędzy sobą lub z konstrukcją stalową, murowaną czy betonową. Zwykle mają one precyzyjnie zaprojektowane i wykonane otwory na gwoździe, wkręty lub śruby.
Stalowe złącza powinny być wyrobami markowymi. Kupując płytki lub kształtki najlepszej jakości, mamy gwarancję, że wytrzymają zakładane obciążenia.

Dlaczego warto je stosować?

Powodów jest co najmniej kilka. Przede wszystkim w deskach i balach nie trzeba wtedy wycinać czopów, gniazd, zamków i innych skomplikowanych połączeń ciesielskich, które najczęściej stają się potem przyczyną miejscowego osłabienia przekroju. Drewniane elementy wystarczy na budowie przyciąć na odpowiednią długość i pod określonym (najczęściej prostym) kątem. Metalowe blachy i kształtki zapewniają odpowiednią wytrzymałość (nośność) połączeń. Na dodatek nie trzeba umieć posługiwać się dłutem, a piłować każdy chyba potrafi. Nie trzeba więc zatrudniać cieśli o wybitnych umiejętnościach. Od wykonawcy wymaga się jedynie staranności i dokładności, bo tylko wtedy można uzyskać zadowalającą jakość wykonywanych robót.

Wymagania i ograniczenia
W połączeniach węzłowych przy stosowaniu blach lub kształtek stalowych obowiązują pewne zasady:
- grubość elementów drewnianych nie powinna być mniejsza niż 5 cm. Wynika to z długości gwoździ lub wkrętów przeznaczonych do mocowania metalowych łączników;
- nie należy stosować gwoździ gładkich (zwykłych), tylko karbowane lub spiralne, które znacznie trudniej do wyciągnąć. Ma to szczególne znaczenie w przypadku więźb dachowych robionych z mokrego drewna (o wilgotności powyżej 18%), bo po jego wyschnięciu połączenia węzłowe zwykle się obluzowują;
- średnica gwoździ nie powinna być mniejsza niż 4 mm przy długości minimalnej 40 mm, choć w niektórych rozwiązaniach stosuje się gwoździe o średnicy 3,1-6,0 mm;
- w większości połączeń węzłowych muszą być stosowane po dwa złącza stalowe – usytuowane symetrycznie lub na przekątnej krzyżujących się belek;
- elementy drewniane muszą być łączone ze sobą na styk, a to oznacza, że pozostawienie w złączu kilkumilimetrowej czy kilkunastomilimetrowej szczeliny jest niedopuszczalne.

Ile to kosztuje?

Zastosowanie metalowych łączników do drewna może się wydawać dość kosztowne, bo w przypadku prostego dwuspadowego dachu jest to wydatek kilkuset złotych. Trzeba jednak pamiętać o tym, że ich użycie daje możliwość wykonania elementów więźby o mniejszych niż tradycyjne przekrojach. Ilość potrzebnego drewna zmniejsza się o mniej więcej 20-30%, przynajmniej w odniesieniu do typowych konstrukcji ciesielskich, a to zazwyczaj oznacza, że można kupić nawet o 1-2 m³ drewna mniej.
Zaoszczędzona w ten sposób suma jest porównywalna z wydatkami poniesionymi na stalowe złącza. Poza tym wynagrodzenie doświadczonego cieśli jest wyższe niż wynagrodzenie niewykwalifikowanego pracownika, którego w tym przypadku można bez obaw zatrudnić. Czasami bardzo ważnym atutem okazuje się też krótszy czas montażu nowoczesnej konstrukcji.
Reasumując, wykorzystanie stalowych łączników do wykonania więźby dachowej najczęściej jest opłacalne.
Należy przy tym zaznaczyć, że producenci oferują bardzo dużo typów łączników o zróżnicowanych cenach (w Polsce około 600 typo-rozmiarów, a na przykład w USA około 6000). Dlatego właściwie każde połączenie może być wykonane na kilka sposobów. Za każdym razem ostatecznego wyboru powinien dokonać konstruktor. Do niego należy wybór optymalnego rozwiązania, zarówno pod względem nośności, prostoty wykonania, jak i minimalizacji kosztów.

Najpopularniejsze połączenia węzłowe w więźbie dachowej

Połączenia ciesielskie i połączenia na złącza stalowe

Połączenie krokwi w kalenicy.
Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki


Połączenie krokwi z murłatą.
Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki


Połączenie krokwi z jętką.
Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki



Połączenie słupa z płatwią pośrednią i mieczami.
Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki


Połączenie słupa z podwaliną.
Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Przykład

Do obliczeń przyjęliśmy, że chodzi o dom na planie prostokąta o wymiarach osiowych 7,2 x 12,0 m, przykryty dachem dwuspadowym o konstrukcji jętkowej, ze stropem monolitycznym.
Koszt wykonania tradycyjnego dachu (materiałów konstrukcyjnych i robocizny) wynosi około 4200 zł.
Zastosowano krokwie o przekroju 5 x 17 cm w rozstawie co 80 cm, murłaty o przekroju 10 x 10 cm, jętki o przekroju 3,8 x 14 cm i wiatrownice o przekroju 3,8 x 10 cm.
Koszt wykonania podobnej konstrukcji przy zastosowaniu stalowych łączników do drewna wynosi około 3800 zł.
Wtedy wystarczą jednak krokwie o przekroju 5 x 14 cm, również w rozstawie co 80 cm, murłaty o przekroju 7,5 x 10 cm, jętki o przekroju 5 x 10 cm, a wiatrownice w ogóle nie będą potrzebne, bo zastąpią je taśmy stalowe.
W podanym przykładzie koszt potrzebnych złączy stalowych i gwoździ karbowanych to około 680 zł.
Do podanych cen należy doliczyć VAT (22%).


Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Bez konstruktora ani rusz
Dawniej cieśla wiele lat uczył się swego zawodu, ale gdy już osiągnął status mistrza, to potrafił wykonać praktycznie każdą konstrukcję drewnianą (nie tylko więźbę dachową). Jego doświadczenie było na tyle duże, że nie potrzebował do pracy żadnego projektu. Wtedy najbardziej liczyła się solidność i trwałość konstrukcji. Ilość zużywanego drewna miała drugorzędne znaczenie, dlatego stosowano elementy o stosunkowo grubych przekrojach, czyli wysokim współczynniku bezpieczeństwa.
Dzisiaj jest inaczej. Dąży się do tego, żeby wytrzymałość każdego elementu została wykorzystana w maksymalnym stopniu. Stosuje się jak najmniejsze przekroje bez osłabiających je wycięć czy wrębów, aby zużycie materiału było minimalne. Poza tym często zakłada się, że na małej budowie domu jednorodzinnego kwalifikacje ekip budowlanych nie zawsze muszą być wysokie.
To dlatego cała wiedza i doświadczenie cieśli muszą być zawarte w projekcie technicznym. Jeśli zatem stosujemy nowoczesne złącza, w dokumentacji powinny być narysowane wszystkie występujące na budowie typy połączeń węzłowych. Powinno się też określić wymiary płytek (lub kształtek), zaznaczyć ich usytuowanie, podać liczbę gwoździ oraz miejsca ich wbijania. Niezbędna jest również specyfikacja materiałowa, podobnie jak wykaz prętów zbrojeniowych i stolarki okiennej i drzwiowej, które zamieszczane są w każdym projekcie. Inwestor musi wiedzieć, co ma kupić. Dopiero wtedy będzie szansa, że niewykwalifikowany robotnik lub inwestor-amator poprawnie wykona konstrukcję dachu.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz