Schody z katalogu. Co musisz wiedzieć, aby dobrze wybrać. Nasz poradnik

Jeśli mają być umieszczone w centralnym punkcie domu, powinny być jego ozdobą, tak jak piękny mebel. Alternatywą dla ciężkich żelbetowych schodów wykonywanych na budowie są lekkie i szybkie w montażu schody gotowe.

Dlaczego warto je wybrać?
Łatwo je dopasować do stylu wnętrza. Jest to niezmiernie ważne, zwłaszcza przy dzisiejszej tendencji do umieszczania schodów nie w osobnej klatce schodowej, lecz w pokoju dziennym.

Mogą mieć różny kształt. Z drewna i metalu łatwiej wykonać konstrukcję o nietypowym kształcie niż z żelbetu.

Niezastąpione podczas remontu. Można je zamontować tam, gdzie pierwotnie nie były przewidziane.

Są sposobem na brak miejsca. Ich konstrukcję i bieg można dobrać tak, że zmieszczą się tam, gdzie jest za mało miejsca na schody żelbetowe.

Szybko się je montuje. Po przywiezieniu ponumerowanych elementów schody są gotowe w jeden dzień.

Jak kupić schody

Są na to trzy sposoby:
- z katalogu – każda z firm produkujących schody ma w ofercie kilka modeli, dzięki czemu łatwo dobrać takie, które będą pasowały do wnętrza i odpowiadały naszym upodobaniom. Niektóre z nich można montować samodzielnie według instrukcji dołączonej przez producenta;
- na zamówienie – są firmy, które wykonują też schody według indywidualnego projektu;
- w sklepie – najszybszym rozwiązaniem jest kupienie gotowych schodów w markecie budowlanym i ich samodzielne zmontowanie według instrukcji producenta. Ich wybór jest jednak często ograniczony do jednego modelu schodów kręconych lub modułowych z określoną liczbą stopni i w jednym kolorze.

Jest to rozwiązanie najtańsze – takie schody mogą kosztować do 5000 zł.

Jakie schody do wyboru

To, jaki kształt będzie miał bieg schodów, w dużej mierze zależy od wielkości otworu w stropie i tego, ile miejsca możemy na nie przeznaczyć. Najpopularniejsze są schody jednobiegowe proste, dwubiegowe zwykłe, zabiegowe, kręcone (spiralne) oraz modułowe.

Jednobiegowe proste. Na piętro wchodzi się jednym biegiem bez zmiany kierunku. To bezpieczny rodzaj schodów, bo ich stopnie mają kształt prostokąta. Są jednak wygodne tylko wtedy, jeśli stopni jest nie więcej niż 17, a wysokość kondygnacji nie przekracza 3 m.

Dwubiegowe zwykłe. Bieg jest podzielony na dwie części spocznikiem, dzięki któremu można wygodnie zmienić o 180° kierunek wchodzenia. Wymagają sporo miejsca.

Zabiegowe. Nie mają spocznika, ale też zmieniają kierunek dzięki temu, że część stopni takich schodów ma zmienną szerokość. Szerokość stopni od zewnątrz jest większa, od wewnątrz zaś mniejsza – powinna mieć nie mniej niż 10 cm, natomiast na linii biegu, czyli pośrodku stopnia, szerokość wszystkich stopni musi być jednakowa. Takie schody są mniej bezpieczne, gdy mają z nich korzystać małe dzieci.

Kręcone (spiralne). Stopnie mają kształt trójkąta, wycinka koła lub trapezu. Mocuje się je na słupie umieszczonym pośrodku otworu w stropie.
Mają zazwyczaj średnicę od 130 do 200 cm. Mogą być prawo- lub lewoskrętne. Nadają się szczególnie tam, gdzie na schody przewidziano mało miejsca albo w ogóle ich nie było, na przykład przy adaptacji strychu lub piwnicy. Jeśli otwór w stropie ma średnicę mniejszą niż 130 cm, można wykonać schody kręcone kwadratowe. Ich rzut nie jest okręgiem, lecz kwadratem o boku od 100 do 130 cm.
Stosunek wysokości do miejsca, jakie zajmują schody kręcone, sprawia, że wysokość stopni musi być większa niż przyjmowana w normie. Nie są one więc zbyt wygodne. Także kształt stopni powoduje, że trudno chodzić po nich z większymi przedmiotami.

Modułowe. To rodzaj schodów, których stopnie są podparte w środku. Mogą mieć dowolną formę – bieg może być prosty lub w kształcie łuku, litery Z, S lub U. Dzięki powtarzalnym elementom łatwo się je montuje i właśnie ten typ jest najczęściej oferowany w wersji do samodzielnego montażu. Są tak przygotowane, że można je dopasować do każdego wymiaru i wysokości.
Gdy jest mało miejsca, można wybrać schody modułowe naprzemienne – kacze. Mają one na przemian powycinane stopnie. Stosuje się je wtedy, gdy otwór w stropie jest prostokątny.

Schody na strych. To osobna grupa schodów. Z założenia są mniej wygodne, bo nie są przeznaczone do codziennego użytku. Najpopularniejsze są drabiniaste. Mogą być składane lub zsuwane, z drewna lub ze stali. W wersji nieskładanej nazywane są młynarskimi. W harmonijkę składają się natomiast stalowe schody nożycowe. Tego typu schody można znaleźć w każdym większym sklepie budowlanym, ale czasami warto dotrzeć do producenta, bo na przykład będzie miał w sprzedaży model akurat niedostępny w sklepie. Można u niego także uzyskać niższą cenę niż w sklepie.

Schody zabiegowe z drewna najczęściej mają konstrukcję policzkową. Z podstopnicami wydają się stabilniejsze, a dzięki temu bezpieczniejsze. Autor: MARCHEWKA SCHODY Z DREWNA		Schody kręcone to najpopularniejszy model wśród schodów gotowych. Mają konstrukcję wspornikową – stopnie opierają się na centralnie ustawionym słupie. Autor: ALBINI & FONTANOT

Schody drabiniaste składane ze stali wyposażone są w poręcze z obu stron drabinki. Mogą też mieć dodatkowe uchwyty przy wyjściu. Takie schody to wydatek rzędu 1300-1500 zł. W wersji drewnianej – około 300 zł. Autor: FANTOZZI SCALE		Schody nożycowe stalowe można zamówić z poręczą teleskopową. Tak jak drabiniaste mogą mieć uchwyty przy wyjściu. Są od nich jednak mniej wygodne. Takie schody to wydatek rzędu 900-1350 zł. Autor: FANTOZZI SCALE

Ażurowe czy pełne?

Właściwie każdy rodzaj schodów może być wykonany bez podstopnic. Schody zyskują wtedy na lekkości. Warto jednak pamiętać o tym, że jeśli pod schodami lub w ich sąsiedztwie będzie znajdował się stół lub blat kuchenny, lepiej wybrać wersję z podstopnicami. Zabezpieczą one przed osypywaniem się kurzu czy piasku.
Schody pełne zawsze są cięższym optycznie elementem wnętrza, ale warto takie zrobić ze względów bezpieczeństwa, gdy w domu są małe dzieci i zwierzęta.

Uwaga! Jeśli ze schodów ażurowych często będą korzystały dzieci, warto dorobić „półpodstopnice” – elementy zmniejszające prześwity – żeby między stopnie nie wpadła noga.

Z jakiego materiału?
Najpopularniejsze są schody w całości wykonane z drewna litego lub klejonego warstwowo. Do wyboru są różne gatunki: buk, brzoza, orzech, jesion, dąb, klon, a także sosna. Coraz częściej używane jest droższe od krajowego drewno egzotyczne, na przykład mahoń, heban, tek.

Tańsze rozwiązanie to schody z materiałów drewnopochodnych, na przykład ze sklejki bukowej.
Modne i stosowane zwłaszcza do nowoczesnych wnętrz są schody w całości wykonane ze stali. Konstrukcja nośna może być ze stali zwykłej malowanej na mokro lub proszkowo na dowolny kolor albo nierdzewnej, ale za tę trzeba dopłacić. Stopnie mogą być stalowe, z blachy ryflowanej lub perforowanej.
Można też zdecydować się na schody mieszane, czyli z różnych materiałów, na przykład konstrukcja stalowa ze stopniami drewnianymi, a nawet szklanymi czy kamiennymi.
Ciekawą propozycją są schody drewniane z kamiennymi wstawkami (z konglomeratu lub kamienia naturalnego – granitu, marmuru).
Balustrada. To element, przy którego wyborze jest największa dowolność. Można wybierać nie tylko spośród materiałów, ale także kształtów. Z drewna najczęściej wykonywane są tralki – mogą być toczone lub frezowane.
Mogą też być elementy ze stali nierdzewnej, zwykłej oraz z aluminium, tworzywa i mosiądzu w postaci rur lub profili o przekrojach prostokątnych. Balustrady można też wypełnić taflami szklanymi (szło zwykłe, matowe, barwione, piaskowane we wzory), blachą perforowaną, siatkami lub linkami.

Kiedy montaż?
Firmy najchętniej montują schody już po ułożeniu posadzki. Pozwala to uniknąć ewentualnego uszkodzenia stopni podczas prowadzenia prac budowlanych. Nie zwlekaj jednak z ich wyborem, bo doradca techniczny będzie chciał zrobić pomiary jeszcze na etapie wylewek (wtedy trzeba podać, ile centymetrów grubości będzie miała warstwa ostateczna posadzki). Schody trzeba zamówić wcześniej także z tego powodu, że różny jest okres oczekiwania na ich wykonanie.
Montaż niektórych typów schodów może być przeprowadzony w dwóch etapach:
- zaraz po wykonaniu stropów, a jeszcze przed zrobieniem podłóg montuje się konstrukcję nośną. Dzięki temu robotnicy będą mogli korzystać ze schodów przez cały czas trwania budowy. Konstrukcję trzeba owinąć folią, by zabezpieczyć ją przed zarysowaniem. Na niej mocuje się zastępcze stopnice. Całość prac odbywa się w ciągu jednego dnia;
- po zakończeniu prac montuje się stopnice z zamówionego materiału oraz balustradę. Niektóre firmy zgadzają się na samodzielne wykończenie schodów (na przykład zamówionych u stolarza) na zamontowanej przez nie konstrukcji.

Uwaga! Jeśli schody będą montowane po ułożeniu posadzki, trudniej będzie ją w tym miejscu wymienić. W takim wypadku lepiej sprawdza się wcześniejszy montaż.

Montaż schodów modułowych najczęściej rozpoczyna się od stopnia najwyższego, a następnie dokręca się niższe. Dlatego do prac potrzebne jest stabilne rusztowanie. Autor: Mariusz Bykowski		Schody modułowe mocuje się także przez posadzkę do podłogi dolnej kondygnacji. Czasami konstrukcja wymaga też mocowania środkowych stopni do ścian. Autor: Mariusz Bykowski

Od czego zależy cena?
Najważniejszym czynnikiem przy wyborze schodów, oprócz ich wyglądu, jest cena. Aby wstępnie się dowiedzieć, ile będą kosztować, trzeba:
- wybrać rodzaj schodów,
- wybrać materiał na konstrukcję, stopnie, balustradę,
- podać wysokość kondygnacji (mierzoną od podłogi dolnej do podłogi górnej) oraz grubość stropu (potrzebna, bo może się okazać, że strop jest cienki i trzeba zmienić sposób mocowania ostatniego stopnia),
- podać szerokość schodów w przypadku zabiegowych lub średnicę otworu w kręconych,
- warto dołączyć rzut kondygnacji dolnej i górnej uwzględniający ewentualne przeszkody, na przykład okna, drzwi, grzejniki, oraz przesunięcie ścian względem siebie.

Zanim kupisz schody

1. Zapoznaj się z ofertą producenta. Schody w każdej firmie mają bowiem określony styl. Musisz być pewny, że pokrywa się on z twoimi oczekiwaniami.
Do schodów warto się przymierzyć – będziesz przecież wspinać się i schodzić kilkanaście razy dziennie. Dlatego przejdź się kilka razy po nich w salonie producenta i sprawdź, czy są wygodne, czy się nie trzęsą i nie dudnią.

2. Doradcę z firmy spytaj, na jakim etapie budowy pracownicy przyjadą zrobić obmiar i czy mogą przygotować wizualizację.

3. Spytaj, ile trzeba dopłacić za montaż. Najczęściej jest to 10-15% wartości schodów.

4. Spytaj też, czy trzeba zapłacić za transport – większość firm oferuje bezpłatny, ale niektóre mają ustaloną stawkę za kilometr.

5. Dowiedz się, jaki jest termin realizacji, czyli ile wcześniej trzeba zamówić schody – jest to bardzo ważne, bo na jedne schody czeka się cztery tygodnie, a na inne nawet do pięciu miesięcy. Jeśli będziesz zwlekać z wyborem, może się okazać, że dom zostanie wykończony, ale bez schodów albo nie z takimi, jakie chciałeś.

6. Sprawdź zasady gwarancji – na co i na jak długo jest udzielana. Niektóre firmy udzielają jej tylko na rok, inne nawet na pięć lat. Ale uważaj: przy długoletniej gwarancji na konstrukcję schodów na przykład na lakier na stopniach drewnianych udzielana jest tylko roczna.

Ściągawka ze schodów

Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Jakie schody są wygodne i bezpieczne? (Jolanta Godlewska, architekt)

1. Aby schody były bezpieczne, muszą mieć podstopnice. Dają większe poczucie stabilności.
2. Wygodny kształt schodów to bieg w kształcie litery L, ze spocznikiem.
3. Szerokość wygodnego biegu to 90-110 cm. Wtedy będzie można wnieść większe przedmioty.
4. Kąt nachylenia schodów nie powinien być większy niż 30°.
5. Optymalna wysokość stopni to 17 cm, a szerokość 29-30 cm. Jeśli nie ma miejsca na tak szerokie stopnie, można zmienić ich profil – zrobić podcięcia lub noski. Stopnie są wtedy wysunięte w stosunku do płaszczyzny podstopnic o mniej więcej 3 cm.
6. Odległość między elementami wypełnienia balustrady nie powinna być większa niż 10-12 cm. Gdy w domu są małe dzieci, balustrada nie powinna mieć elementów poziomych, po których mogłyby się wspinać.
7. Minimalna wysokość balustrady mierzona od płaszczyzny stopni to 90 cm. Wyższą, nawet do 110 cm, powinno się zrobić zwłaszcza wtedy, gdy schody mają duszę, czyli przestrzeń między biegami schodów, szerszą niż 20 cm.

Które tańsze: żelbetowe, od stolarza czy z katalogu?

Im bardziej wyszukane rozwiązania – konstrukcyjne i materiałowe – tym różnice w cenach będą większe. Jednak gdy porównamy koszt prostych schodów wykończonych drewnem, okazuje się, że ceny będą zbliżone:
- schody żelbetowe. Za 17 stopni żelbetowych zapłacimy 1000-1700 zł. Do tego trzeba jeszcze doliczyć koszt wykończenia schodów. Gdy zdecydujemy się na drewno, jeden stopień z balustradą będzie kosztował 180-400 zł. Razem: 4060-8500 zł;
- drewniane proste schody zamówione u stolarza będą kosztowały 4000-5000 zł;
- drewniane proste schody gotowe zamówione z katalogu to koszt od 5500 zł.