Jak dobrze wymurować ściany?

W Józefosławiu pod Warszawą trwa budowa Domów Modelowych  Powstają cztery domy według różnych projektów i w różnych technologiach. 

DOM Z SILIKATÓW

Dom niepodpiwniczony, z poddaszem użytkowym i wbudowanym garażem. Mimo niedużej powierzchni wygodnie może w nim mieszkać czteroosobowa rodzina.
- powierzchnia netto 138,9 m²- kubatura 610,0 m³
- powierzchnia zabudowy 123,9 m²- autor projektu: architekt Paweł Wład Kowalski

Ściany zewnętrzne domu  zaprojektowano jako dwuwarstwowe, ocieplone metodą lekką mokrą z wełną mineralną (system Ecorock - Rockwool). Tylko ściana garażu będzie trójwarstwowa, z warstwą elewacyjną wykonaną z cegły łupanej (Silka Skalista - Grupa van Den Brink Polska).

Przekroje przez ściany zewnętrzne (wymiary na wszystkich rysunkach podano w cm). Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Ściany zewnętrzne

Na izolacji poziomej trójwarstwowych ścian fundamentowych  rozpoczęto murowanie ścian parteru. Konstrukcyjną warstwę ściany wymurowano z bloczków silikatowych grubości 18 cm (Silka M18 - Grupa van Den Brink Polska). Bloczki układano na spoinę poziomą z tradycyjnej zaprawy cementowo-wapiennej. Spoin pionowych nie trzeba było robić, ponieważ bloczki mają wyprofilowane boki na wpust i wypust, poza tym precyzja wymiarów osiągana w produkcji silikatów pozwala na uzyskanie bardzo szczelnej spoiny pionowej bez stosowania zaprawy. Spoiny pionowe z zaprawy wykonano tylko tam, gdzie nie można połączyć bloczków na wpust i wypust, czyli w narożnikach, i tam, gdzie w ścianie znajdują się przycięte fragmenty bloczków. W ścianach garażu w co drugiej spoinie poziomej umieszczano kotwy drutowe średnicy 6 mm. Będą one łączyć ścianę elewacyjną ze ścianą konstrukcyjną. Kotwy rozmieszczano co półtora bloczka, czyli co 50 cm. W ten sposób na każdy metr kwadratowy ściany wypadają 4 kotwy.
W projekcie między dwoma otworami okiennymi przewidziano mały filar. Wykonany z takiego samego materiału jak ściana byłby za wiotki, dlatego zrobiono go z żelbetu. Ponieważ na naszej budowie ściany zaczęto wznosić na przełomie listopada i grudnia, ocieplanie metodą lekką mokrą odłożono do wiosny. Zdecydowano się jedynie na dokończenie ścian garażu.
Wełnę nabito na kotwy, zaczynając od dołu ściany, od jednego z narożników. Płyty trzeba układać tak, aby pomiędzy nimi nie powstały szczeliny. Po nabiciu wełny na czas murowania warstwy elewacyjnej kotwy lekko podgięto do góry - wtedy płyty się nie zsuną i łatwiej układa się cegły elewacyjne. Murowanie warstwy elewacyjnej wymaga szczególnej staranności, ponieważ łupanych cegieł wapienno-piaskowych już się nie tynkuje.

Jeśli dom ma zaprojektowane ściany warstwowe, zazwyczaj buduje się najpierw warstwę konstrukcyjną, na niej opiera strop i buduje następną kondygnację. Ocieplenie i elewacja to następne etapy.

Ścianki kolankowe. Ścianki, na których będzie opierał się dach, wzmocniono co 170 cm słupkami żelbetowymi. Słupki zazbrojono prętami, które zakotwiono w wieńcu stropowym. Ścianki zakończono jeszcze jednym wieńcem - oczepowym. Wieniec i słupki betonowano razem, dzięki czemu tworzą one solidną, monolityczną konstrukcję. Do wieńca oczepowego zamocowane będą murłaty, czyli drewniane belki, na których oparta będzie więźba dachowa.

Mały filar między otworami jest z żelbetu. Stanowi podparcie prefabrykowanych belek nadprożowych L.		Podczas murowania ściany konstrukcyjnej garażu w spoinach mocowano kotwy drutowe.

Na kotwy nasadzano wełnę mineralną, a następnie wymurowano warstwę elewacyjną.		Wiotkie ścianki działowe zbroi się kratownicą z cienkich prętów.

Ściany wewnętrzne

Ścianę oddzielającą część mieszkalną od garażu wymurowano z bloczków grubości 24 cm. Pozostałe ściany działowe są cieńsze - wykonano je z bloczków grubości 8 i 12 cm. Aby nie były zbyt wiotkie, co drugą warstwę muru zazbrojno kratownicą z cienkich prętów.

Nadproża 

Dzięki temu, że zewnętrzne ściany domu mają budowę warstwową, nad otworami można było zrobić nadproża żelbetowe szerokości równej grubości muru. Nie będą one mostkami termicznymi, gdyż cała powierzchnia ścian łącznie z nadprożami będzie ocieplona. Zastosowano prefabrykowane nadproża żelbetowe typu L (Fabet Łomża). Jedynie nadproże nad wjazdem do garażu, ze względu na dużą rozpiętość, wykonywano na budowie. W deskowaniu podpartym stemplami ułożono zbrojenie i mieszankę betonową.

Z nadproża nad wjazdem do garażu wypuszczono pręty średnicy 12 mm, które połączą je z nadprożem w ściance elewacyjnej z cegły.

DOM Z BETONU KOMÓRKOWEGO

Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Duży, niepodpiwniczony dom parterowy, z poddaszem użytkowym i wbudowanym garażem, przeznaczony dla siedmiu osób.
- powierzchnia netto 186,4 m²
- kubatura 799 m³
- powierzchnia zabudowy 178,2 m² - autor projektu: architekt Barbara Kierejewska-Zielińska

Beton komórkowy jest materiałem, z którego można wybudować ciepłe zewnętrzne ściany jednowarstwowe. Właśnie takie ściany zaprojektowano w domu  . Do ich budowy zastosowano materiały systemu Ytong.

Przekrój przez ścianę zewnętrzną. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Ściany zewnętrzne

Na izolacji poziomej trójwarstwowych ścian fundamentowych układano bloczki grubości 36,5 cm z betonu komórkowego odmiany 400. Murowano je na cienką, 2-, 3-milimetrową spoinę z zaprawy klejowej. Jednak pierwszą warstwę bloczków ułożono na grubą spoinę z zaprawy cementowo-wapiennej. Ułatwia to wypoziomowanie pierwszej warstwy, co umożliwia wznoszenie prostych i równych murów.
Bloczki murowano tylko na spoiny poziome. Elementy wystarczy dosunąć  jeden do drugiego - mają one bowiem wyprofilowane na bokach wpusty i wypusty, które zapewniają ich połączenie. Podnoszenie, przenoszenie i ustawianie bloczków w ścianie jest łatwe dzięki uchwytom wyżłobionym na ich bokach.

Dom D12b wybudowano z betonu komórkowego. Jednowarstwowe ściany z bloczków odmiany 400, wymurowane na cienkie spoiny, mają współczynnik przenikania ciepła U = 0,29 W/(m2.K).		Zaprawę układano cienką 2-3 mm warstwą, używając specjalnego dozownika do zaprawy.		Kolejne bloczki łatwo było dostawić dzięki uchwytom na ich bokach.

Ścianki kolankowe. Ponieważ w tym domu poddasze  jest w części użytkowe, dach opiera się na niskiej ściance kolankowej. Ma ona wysokość dwóch bloczków, czyli 40 cm, i co 120 cm usztywniona jest żelbetowymi słupkami. Aby uniknąć mostków cieplnych, słupki żelbetowe są nieco węższe niż szerokość muru  i od zewnątrz ocieplone. Zaprojektowano je nad wieńcem stropu, a ocieplono płytkami z betonu komórkowego z doklejoną, 4-centymetrową warstwą wełny mineralnej (Ytong). Płytki  pozwolą zachować jednorodny materiał na licu muru. Łatwiej taką ścianę otynkować i nie ma ryzyka, że na elewacji żelbetowe słupki będą się w jakikolwiek sposób odznaczać. Nim stwardniał beton, w każdym słupku od góry osadzono śrubę. Na śruby nasadzi się odpowiednio nawiercone murłaty, na których oprze się konstrukcję dachu.

Ściankę kolankową wzmocniono słupkami żelbetowymi...		...i ocieplono je od zewnątrz płytkami z betonu komórkowego z naklejoną warstwą wełny minrealnej grubości 4 cm.		W każdym słupku osadzono śrubę, która umożliwi połączenie konstrukcji dachu ze ścianką kolankową.

Ściany wewnętrzne

Konstrukcyjne ściany wewnętrzne wybudowano z bloczków grubości 24 cm, pozostałe zaś - z bloczków grubości 17,5 cm. Na ściany wewnętrzne użyto bloczków z betonu komórkowego odmiany 600. Mają one co prawda nieco gorsze parametry cieplne niż bloczki z betonu odmiany 400 czy 500, ale w wypadku ścian wewnętrznych nie jest to tak istotne. Mają za to bardzo dobrą wytrzymałość na ściskanie.

Nadproża

Nad wszystkimi otworami drzwiowymi i okiennymi wykonano nadproża  prefabrykowane - belki o przekroju prostokątnym, ze zbrojonego betonu komórkowego (Ytong). Ich długość jest o 45-50 cm większa niż szerokość otworu. Belki te mają szerokość równą grubości ściany.
Innym systemowym rozwiązaniem są kształtki o przekroju U, popularnie nazywane U-szalami, o rozmiarze bloczka. Aby zrobić z nich nadproże, trzeba najpierw ułożyć deskowanie podparte stemplami. Na deskowaniu oraz na bloczkach przylegających do góry otworu ustawia się kształtki nadprożowe U. Tworzą one formę, w której układa się zbrojenie i wypełnia betonem.

Nadproża systemowe to belki ze zbrojonego betonu komórkowego.

DOM Z CIEPŁEJ CERAMIKI

Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Niepodpiwniczony dom parterowy z garażem na dwa samochody. Zaprojektowany z myślą o pięcioosobowej rodzinie, prowadzącej aktywny tryb życia.
- powierzchnia netto 174,0 m²- kubatura 790,0 m³- powierzchnia zabudowy 225,2 m²- autor projektu: architekt Piotr Matuszewski

Ściany domu  zaprojektowano jako jednowarstwowe i wykonano je z pustaków z ceramiki poryzowanej Porotherm (Wienerberger).

Przekrój przez ścianę zewnętrzną. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Ściany zewnętrzne
Na izolacji poziomej trójwarstwowych ścian fundamentowych murowano ściany zewnętrzne z pustaków ceramicznych grubości 44 cm. Aby spoiny z tradycyjnej zaprawy cementowo-wapiennej nie stały się mostkami termicznymi i nie pogorszyły parametrów cieplnych ściany, nie układano jej na całej powierzchni pustaków, lecz w trzech równoległych pasach. Zaprawy jest jednak na tyle dużo, że zapewnia ona dobre połączenie poszczególnych warstw muru.

Partrowy dom wymurowany z Porothermu. Ściany zakończono wieńcem, teraz czas na więźbę dachową.

Narożniki domu. Aby ściany łączące się w narożniku były ze sobą dobrze przewiązane, w każdej warstwie muru zrobiono spoinę pionową między pustakami ułożonymi prostopadle do siebie. Bardzo istotne jest także przesunięcie w kolejnych rzędach spoin pionowych, tak aby nie wypadały nad sobą. Zapewnić to można przez rozpoczęcie murowania narożnika od pustaka połówkowego. W tym Domu Modelowym pierwszy pustak w narożniku to pustak połówkowy z kieszenią, czyli zagłębieniem, w którym układa się zaprawę. Tworzy ona dodatkową spoinę pionową.

Aby spoiny z tradycyjnej zaprawy cementowo-wapiennej nie pogorszyły parametrów cieplnych ściany, układano ją w trzech równoległych pasach.		Bardzo istotne jest dobre przemurowanie kolejnych warstw w narożniku. Rozpoczęcie murowania narożnika od pustaka z kieszenią umożliwia wykonanie dodatkowej spoiny pionowej.

Ściany wewnętrzne
Ściany konstrukcyjne wymurowano z pustaków grubości 25 cm, pozostałe - z pustaków grubości 8 i 11,5 cm. Zaprawę układano w dwóch pasach. Wszystkie pustaki mają wyprofilowane na bokach wpusty i wypusty, dzięki czemu muruje się je jedynie na spoiny poziome. Nie wolno jednak zapomnieć, że w narożnikach i w miejscach połączenia elementów docinanych niezbędne jest wykonanie spoiny pionowej.

Wieniec i nadproża

W ścianach działowych (grubości 8 i 11,5 cm) nad otworami drzwiowymi ułożono nadproża prefabrykowane - belki ceramiczno-żelbetowe (Wienerberger). Ponieważ w tym domu parterowym nie ma stropu, ściany konstrukcyjne - zewnętrzne (grubości 44 cm) i wewnętrzne (grubości 25 cm) - zakończono wieńcem. W tych ścianach wieniec i nadproża są monolitycznym elementem. Aby je wykonać, górę każdego otworu zamknięto poziomym deskowaniem podpartym stemplami. Na deskowaniu ustawiono równolegle do siebie dwa prefabrykowane nadproża i nadmurowano je pustakami grubości 11,5 cm. Pustaki ustawiono też na wszystkich ścianach zewnętrznych domu. W ten sposób powstały koryta na wieniec i nadproża. Aby nie tworzyły się mostki termiczne, wewnątrz koryt od strony zewnętrznej powierzchni ściany ułożono ocieplenie z płyt styropianowych. Następnie ułożono w nich zbrojenie i całość zabetonowano. Zanim beton stwardniał, co 110 cm umieszczono w nim kotwy do mocowania konstrukcji dachu.

Nad każdym otworem umieszczono nadproże systemowe - belkę ceramiczno-żelbetową.		Wszystkie ściany konstrukcyjne zakończono wieńcem.

...nad ścianami zewnętrznymi ocieplono go styropianem.		W wieńcu umieszczono kotwy do mocowania więźby dachowej.

DOM Z KERAMZYTOBETONU

Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Dom parterowy, przeznaczony dla pięcioosobowej rodziny, z wbudowanym garażem na dwa samochody, bez piwnicy.
- powierzchnia netto 167,5 m²- kubatura 695 m³- powierzchnia zabudowy 211,8 m²- autor projektu: architekt Paweł Wład Kowalski

W domu  zarówno ściany fundamentowe, jak i parteru są jednowarstwowe i w całości wymurowane z pustaków keramzytobetonowych systemu Optiblok (Optiroc).

Przekrój przez ścianę zewnętrzną. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Ściany zewnętrzne

Dom  wybudowano w systemie Optiblok.

Na izolacji ścian fundamentowych układano pustaki grubości 36,6 cm. Kolejne warstwy murowano na 12-milimetrową spoinę poziomą z zaprawy M-Blok, używając dozownika do zaprawy. Na co drugiej warstwie pustaków układano zbrojenie Murfor - kratownice z cienkich prętów. Elementy ścienne łączono na wpust i wypust bez wykonywania spoin pionowych.

Tylko w miejscach łączenia elementów docinanych wykonywano spoinę pionową.		W ścianach zewnętrznych trzeba było zestawiać po dwa nadproża.

Ściany wewnętrzne

Wewnętrzne ściany konstrukcyjne wymurowano z pustaków grubości 24 cm, a ściany działowe - grubości 9 i 11,5 cm. Aby usztywnić ściany wewnętrzne, również w nich w co drugiej spoinie poziomej umieszczono zbrojenie.

Nadproża i wieńce

Nad otworami okiennymi i drzwiowymi położono prefabrykowane belki nadprożowe. W systemie Optiblok jest kilka typów nadproży gotowych różniących się nie tylko szerokością (dopasowaną do pustaków grubości 9, 11,5, 17,5 i 24 cm), ale i przeznaczeniem (do ścian nośnych i osłonowych). W ścianach zewnętrznych grubości 36,5 cm nad każdym otworem trzeba było umieścić po dwa prefabrykowane nadproża: od zewnątrz belkę grubości 11,5 cm, a za nią belkę grubości 24 cm. Między prefabrykatami zrobiono spoinę pionową. W ścianach wewnętrznych nadproża dobrano odpowiednio do grubości pustaków, z jakich były wymurowane.
Ponieważ dom jest parterowy, wszystkie ściany konstrukcyjne zakończono wieńcem żelbetowym, w którym umieszczono kotwy do mocowania dachu. Wieniec został ułożony w deskowaniu przymocowanym do ścian. W deskowaniu od strony zewnętrznej ułożono płyty wełny mineralnej. Następnie rozłożono zbrojenie i ułożono beton.

Wieniec przygotowany do zabetonowania.		Przed wjazdem do garażu - ze względu na znaczną rozpiętość otworu - wykonano nadproże żelbetowe.