Dziura w ścianie czyli jak bezpiecznie zrobić otwór w ścianie

Remontując lub rozbudowując dom, często zmieniamy układ pomieszczeń. Pewną przeszkodą mogą okazać się grube ściany nośne - nie można ich przestawiać. Można natomiast zrobić w nich całkiem duży otwór na drzwi czy okno. Jak się do tego zabrać, by nie osłabić konstrukcji domu?

Rozwiązaniem jest nadproże
Zanim zaczniemy wykuwać otwór, musimy zrobić nadproże, które przeniesie obciążenia od części ściany znajdującej się nad otworem, a także opartego na niej stropu, ściany wyższego piętra czy konstrukcji dachu. Od tego, jak wykonamy nadproże, zależeć więc będzie bezpieczeństwo nie tylko konstrukcji ściany, ale nawet całego domu. Przy projektowaniu nadproża trzeba wziąć pod uwagę wiele czynników, między innymi:
- szerokość otworu,
- wielkość otworu w stosunku do powierzchni ściany,
- odległość otworu od ścian prostopadłych,
- odległość od górnej krawędzi otworu do stropu,
- rodzaj materiału, z którego wykonana jest ściana,
- grubość i stan techniczny ściany,
- liczbę kondygnacji nad otworem,
- rodzaj i układ stropów.
Dlatego nie wolno zabierać się za to samodzielnie, trzeba zlecić projekt doświadczonemu konstruktorowi. Konstruktor musi też zadecydować, czy na czas wykonywania nadproża nie trzeba podeprzeć stropu, by w ten sposób odciążyć ścianę. Może to być konieczne na przykład wtedy, gdy otwór ma być bardzo duży.
Również do konstruktora należy wybór materiału, z którego będzie wykonane nadproże.

Najłatwiej ze stali
Przy remontach domów najchętniej stosowane są nadproża stalowe, przede wszystkim dlatego, że można je wykonać stosunkowo łatwo i szybko. Zwykle wykonuje się je z dwóch ceowników, ale można też z dwuteowników lub kątowników.

Nadproże z dwóch ceowników. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Profile te łączy się śrubami w rozstawie nie większym niż 50 cm. Długość ceowników dobiera się tak, aby po wykonaniu otworu opierały się na ścianie po 15-30 cm z każdej strony. Zalecana średnica śrub to 20 mm. Skrajne śruby muszą się znajdować w strefie podporowej, czyli nad częścią ściany, na której oparte będzie nadproże. Śruby łatwo będzie dokręcić, jeśli ich długość dobrana będzie tak, aby po zmontowaniu ceownika wystawały poza niego około 5 cm.

Uwaga! Jeśli ściana nie jest gruba (ma mniej niż 24 cm), nadproże trzeba wykonać w dwóch etapach. Najpierw robi się nadproże z jednej strony ściany, a dopiero potem z drugiej.

Prace rozpoczęto od przycięcia stalowych ceowników na odpowiednią długość i wywiercenia w nich otworów na śruby. Autor: Krzysztof Zasuwik		Na ścianie narysowano kontur przyszłego nadproża. Przewiercając się przez ścianę, wyznaczono miejsce, w którym będzie nadproże po jej drugiej stronie. Autor: Krzysztof Zasuwik		Potem w tych miejscach skuto tynk. Autor: Krzysztof Zasuwik

Po obu stronach ściany wykuto wnęki na stalowe ceowniki. Można to zrobić ręcznie dłutem i młotkiem lub mechanicznie – młotem udarowo-obrotowym. Autor: Krzysztof Zasuwik		W wyznaczonych miejscach wywiercono otwory na śruby. Autor: Krzysztof Zasuwik		Wnęki na stalowe ceowniki dokładnie oczyszczono szczotką drucianą z resztek gruzu, a następnie zmyto wodą. Autor: Krzysztof Zasuwik

Na zmoczoną powierzchnię narzucono gęstą zaprawę cementową marki minimum M4 i wciśnięto w nią stalowy ceownik. Autor: Krzysztof Zasuwik		Potem dokładnie wypełniono zaprawą puste przestrzenie pomiędzy profilem a ścianą. Autor: Krzysztof Zasuwik		Śruby przeciśnięto przez otwory. Na ich końce założono podkładki i dokręcono nakrętki. Autor: Krzysztof Zasuwik

Po związaniu i stwardnieniu zaprawy wykuto młotem udarowo-obrotowym otwór w ścianie. Autor: Krzysztof Zasuwik		Stalowy ceownik wypełniono płytkami z betonu komórkowego. Można go też wypełnić cegłami. Autor: Krzysztof Zasuwik

Tak przygotowane nadproże oraz krawędzie otworu obłożono siatką stalową... Autor: Krzysztof Zasuwik		...wykonano narzut z zaprawy cementowej... Autor: Krzysztof Zasuwik		...i całość otynkowano. Autor: Krzysztof Zasuwik

Nadproże w ścianie zewnętrznej trzeba ocieplić
Jeśli chcemy wykonać otwór w zewnętrznej ścianie nośnej, trzeba pamiętać o odpowiednim ociepleniu nadproża. Tylko wtedy nie stanie się ono mostkiem termicznym, przez który będzie uciekać ciepło z domu.
Jeśli ściana jest dwuwarstwowa lub gdy planujemy docieplanie domu, sprawa jest prosta. Wystarczy po wykonaniu nadproża na zewnętrznej stronie ściany ułożyć na przykład płyty styropianu. Nieco trudniej jest ze ścianą jednowarstwową. Wtedy trzeba zrobić węższe nadproże, tak by od zewnętrznej strony pozostało co najmniej 5 cm na warstwę ocieplenia.

Uwaga! Jeśli stalowy ceownik będzie się stykał ze styropianem, może to przyśpieszać jego korozję. W takiej sytuacji trzeba zabezpieczyć go farbą lub zastosować ceownik ze stali ocynkowanej.

Ocieplone nadproże w ścianie dwuwarstwowej i w ścianie jednowarstwowej. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Można inaczej
Wykonując otwór w ścianie, można też zdecydować się na nadproże żelbetowe z dwóch prefabrykowanych belek w kształcie litery L. Nie łączy się ich już śrubami. Po oczyszczeniu wnęki na obydwu jej końcach w miejscach, w których nadproże będzie opierać się na ścianie, układa się warstwę mocnej zaprawy cementowej (marki minimum M7), a na niej belkę żelbetową. Po związaniu zaprawy wypełnia się przestrzeń między belką a murem zaprawą cementową marki minimum M4. Kiedy zaprawa zwiąże i stwardnieje, wykuwa się otwór, wykańcza go siatką i tynkuje.
Uwaga! Marka określa, jak wytrzymała jest zaprawa – im większa liczba, tym zaprawa jest mocniejsza.

Nadproże żelbetowe z dwóch belek w kształcie litery L.