Uchwalanie planów oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego należy do zadań własnych gminy. Czyli to gmina samodzielnie, jako jednostka samorządu terytorialnego, uchwala plany zagospodarowania przestrzennego i nakłada na swoich mieszkańców obowiązki z nich wynikające. Jednak w procesie planowania gmina powinna brać pod uwagę nie tylko interes publiczny, ale także indywidualne interesy mieszkańców.
Z czym musi się liczyć gmina
Gmina w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym powinna uwzględnić:
- wymagania ładu przestrzennego, w tym urbanistyki i architektury,
- walory architektoniczne i krajobrazowe,
- wymagania ochrony środowiska, w tym gospodarowania wodami i ochrony gruntów rolnych i leśnych,
- wymagania ochrony dziedzictwa kulturowego,
- wymagania ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia, a także potrzeby osób niepełnosprawnych,
- walory ekonomiczne przestrzeni,
- prawo własności,
- potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa,
- potrzeby interesu publicznego.
W ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym sprecyzowano, co należy rozumieć pod pojęciem „interesu publicznego” i „ładu przestrzennego”.
Interes publiczny to uogólniony cel dążeń i działań uwzględniających zobiektywizowane potrzeby ogółu społeczeństwa lub lokalnych społeczności, związanych z zagospodarowaniem przestrzennym.
Natomiast ład przestrzenny to takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne. Tak szerokie ujęcie celów realizowanych poprzez planowanie i zagospodarowanie przestrzenne będzie na pewno rodziło sytuacje konfliktowe, głównie w przypadku ingerencji w indywidualne prawo własności. Przykładowo droga może być bardzo potrzebna części mieszkańców, ale niekoniecznie musi przebiegać przez nasze podwórko. Zazwyczaj nie chcemy też mieć w pobliżu domu supermarketu, szkoły, mostu czy linii kolejowej.
Jak zatem ustawodawca stara się pogodzić te interesy? Otóż przede wszystkim daje mieszkańcom gminy możliwość uczestniczenia w procesie planowania przestrzennego. Dzięki temu mieszkańcy mogą mieć wpływ na kształt przyszłych przepisów dotyczących zagospodarowania przestrzennego.
Pierwszy etap – studium
Studium nie jest aktem prawa miejscowego, a zatem nie stanowi źródła prawa powszechnie obowiązującego (nie wydaje się na jego podstawie decyzji), ale ustalenia studium są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów.
Dlatego już na etapie uchwalania studium mieszkańcy w swoim interesie powinni zapoznać się z jego ustaleniami i zgłosić ewentualne uwagi. Studium jest jawne, co oznacza, że każdy ma prawo wglądu doń.
Przystąpienie do sporządzenia. W celu określenia polityki przestrzennej gminy rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.
Składanie wniosków. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta ogłasza w lokalnej prasie oraz przez obwieszczenie, na przykład na tablicy ogłoszeń, że podjęto uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia studium, określając też formę, miejsce i termin składania wniosków dotyczących studium.
Termin ten nie może być krótszy niż 21 dni od dnia ogłoszenia.
Przygotowanie studium i uzgodnienia. Po upływie terminu zgłaszania wniosków sporządzany jest projekt studium. Na tym etapie rozpatrywane są wnioski mieszkańców. Studium podlega opiniowaniu i uzgodnieniu m.in. z wojewodą, zarządem województwa, powiatem, gminami sąsiednimi.
Wyłożenie projektu. Uzgodniony projekt studium zostaje wyłożony na co najmniej 30 dni. Organizowana jest dyskusja publiczna.
Wnoszenie uwag. Po wyłożeniu projektu studium można wnosić uwagi (jest na to co najmniej 21 dni). Po tym terminie projekt studium wraz z listą nieuwzględnionych uwag zostaje przedstawiony radzie gminy.
Uchwalenie. Rada gminy uchwala studium, rozstrzygając jednocześnie o sposobie rozpatrzenia uwag.
Drugi etap – plan miejscowy
Uchwała o przystąpieniu. W celu ustalenia przeznaczenia terenów (w tym dla inwestycji celu publicznego) oraz określenia sposobów ich zagospodarowania i zabudowy rada gminy po uchwaleniu studium podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzania planu zagospodarowania przestrzennego, tzw. planu miejscowego.
Wnioski do planu. Można je składać po ogłoszeniu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu w prasie miejscowej, a także w inny przyjęty w gminie sposób. Termin składania wniosków nie może być krótszy niż 21 dni.
Przygotowanie projektu planu i uzgodnienia. Po rozpatrzeniu wniosków wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza projekt planu, uwzględniając ustalenia studium, oraz uzyskuje wymagane prawem opinie i uzgodnienia. Plan miejscowy sporządza się w skali 1:1000 z niewielkimi wyjątkami dopuszczającymi inną skalę map.
Wyłożenie projektu. Następnie projekt planu zostaje wyłożony do publicznego wglądu na co najmniej 21 dni i w tym czasie organizowane są dyskusje publiczne nad przyjętymi rozwiązaniami. O terminie wyłożenia planu i składania uwag można się dowiedzieć z miejscowej prasy i obwieszczeń.
Wnoszenie uwag do projektu. Po upływie terminu wyłożenia planu jest jeszcze czas, nie krótszy niż 14 dni, na wnoszenie uwag do planu. Uwagi do projektu planu miejscowego może wnieść każdy, kto kwestionuje ustalenia przyjęte w tym projekcie. Uwagi należy wnieść na piśmie. Jako takie uznaje się również uwagi wniesione w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
Uchwalenie planu. Plan miejscowy uchwala rada gminy po stwierdzeniu jego zgodności z ustaleniami studium, rozstrzygając jednocześnie o sposobie rozpatrzenia uwag do projektu.
Ogłoszenie. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wchodzi w życie w terminie w nim określonym, jednak nie wcześniej niż w 30 dni od ogłoszenia w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym. Ustawa wprowadziła obowiązek publikacji planu obowiązującego na terenie gminy na jej stronie internetowej. Tam też możemy się z nim zapoznać.
Uwaga! Pamiętaj, że gmina nie ma obowiązku wysyłania do mieszkańców indywidualnych zawiadomień o przystąpieniu do sporządzania studium lub planu miejscowego, terminie składania wniosków, terminie wyłożenia projektu studium i planu i zgłaszania uwag oraz o uchwaleniu studium i planu. Mieszkańcy muszą więc sami interesować się, co robi gmina w zakresie planowania przestrzennego.
Czy można zaskarżyć plan
Trzeba pamiętać o tym, że obecnie rozstrzygnięcia o nieuwzględnianiu wniosków dotyczących studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz wniosków dotyczących miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i uwag dotyczących projektu tego planu nie podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego.
Do sądu można jednak skarżyć uchwalony plan na podstawie art. 101 ustawy o samorządzie gminnym. Przepis ten stanowi, że osoba, której interes prawny został naruszony uchwałą, może po wcześniejszym wezwaniu rady do usunięcia naruszeń wnieść skargę do sądu administracyjnego.
Termin wniesienia skargi zaczyna się liczyć od momentu doręczenia odmowy usunięcia naruszenia prawa lub upływu dwóch miesięcy, licząc od dnia doręczenia żądania usunięcia prawa.
Ze skargi z art. 101 ustawy o samorządzie gminnym nie mogą obecnie skorzystać:
- osoby, które chciałyby skarżyć uchwałę rady gminy, broniąc przykładowo interesu publicznego,
- organizacje społeczne, które opierałyby skargę nie na naruszeniu własnych praw, lecz jakiegoś bliżej nieokreślonego ogółu. Taka zresztą była intencja ustawodawcy, aby wyeliminować możliwość zaskarżania uchwał zwłaszcza przez organizacje ekologiczne w związku z ich licznymi protestami.
Skutki uchwalenia planu
Nowa ustawa nie zmieniła dotychczasowych regulacji w tym zakresie. Jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może w dowolnym czasie żądać od gminy:
- odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę,
- wykupienia nieruchomości lub jej części.
Gmina może zrealizować te roszczenia, oferując nieruchomość zamienną. Żądanie właściciela powinno być spełnione w ciągu sześciu miesięcy od złożenia stosownego wniosku, chyba że strony postanowią inaczej. W razie opóźnienia wnioskodawcy przysługują odsetki ustawowe.
Gdy wartość nieruchomości w związku z uchwaleniem planu uległa obniżeniu, właściciel albo użytkownik wieczysty ma prawo żądać od gminy odszkodowania równego obniżeniu wartości nieruchomości – ale dopiero w momencie jej sprzedaży. Roszczenia dotyczące zmniejszenia wartości nieruchomości można zgłaszać jedynie w terminie do pięciu lat od dnia, w którym plan miejscowy albo jego zmiana stały się obowiązujące.
Odwrotna sytuacja ma miejsce, kiedy wartość nieruchomości wzrośnie, a właściciel lub użytkownik wieczysty ją sprzedaje. W takiej sytuacji wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę ustaloną w planie miejscowym, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Opłata może maksymalnie wynosić 30% wzrostu wartości. Stanowi ona dochód gminy.
Opłata nie może być pobrana po upływie pięciu lat od wejścia w życie planu miejscowego.
Znaczenie planu
Ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego kształtują sposób wykonywania prawa własności nieruchomości. Nie będziemy zatem mogli uzyskać pozwolenia na budowę obiektu budowlanego, którego założenia będą sprzeczne z planem miejscowym.
Przed zakupem działki należy bezwzględnie zapoznać się z planem zagospodarowania przestrzennego, jeśli jest on już uchwalony w gminie. Jeżeli planu zagospodarowania przestrzennego w gminie nie ma, to sposób zagospodarowania działki będzie określała decyzja o warunkach zabudowy. Decyzję taką może uzyskać każdy, niezależnie od posiadania prawa do terenu, ale tylko wtedy, gdy działka spełnia łącznie kilka warunków umożliwiających jej zabudowę
Podstawa prawna: ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80, poz. 717)
Co mogą mieszkańcy
W czasie uchwalania studium:
- składać wnioski dotyczące studium,
- zapoznać się z projektem studium,
- wnosić uwagi do projektu studium.
W czasie uchwalania planu:
- składać wnioski do planu,
- zapoznać się z projektem planu,
- wnosić uwagi do projektu planu,
- wnieść skargę na uchwałę w sprawie planu.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz