Co na wstępne krycie dachu: sztywne poszycie z papą czy folia? Problem z wyborem

Żadne z pokryć stosowanych na dachach spadzistych nie jest idealnie szczelne. Dlatego aby woda, która ewentualnie się pod nie przedostanie, nie zawilgociła konstrukcji dachu, należy wykonać dodatkowe wstępne krycie.

Wstępne krycie dachu można wykonać na dwa sposoby: układając papę na sztywnym poszyciu z desek, sklejki lub płyt OSB albo stosując – już bez poszycia – odpowiednią folię dachową.

Papa na sztywnym poszyciu z desek. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Folia dachowa, a na niej łaty i kontrłaty. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Sztywne poszycie z papą
Ten sposób wstępnego, a czasem na bardzo długo jedynego krycia dachów jest w dalszym ciągu bardzo popularny, bo znany i stosowany od lat.

Sztywne poszycie z papą podkładową jest niezastąpione, gdy chcemy pokryć dach papą wierzchniego krycia lub dachówką bitumiczną. Autor: Grzegorz Otwinowski

Bywa niezastąpione

Większość materiałów stosowanych na dachach spadzistych układa się na ruszcie z łat i kontrłat, dlatego można pod nie stosować zarówno sztywne poszycie z papą podkładową, jak i folię. Jednak pokrycia miękkie, czyli papę wierzchniego krycia i dachówki bitumiczne, muszą być zawsze układane na sztywnym poszyciu. Jeśli będzie z desek, to muszą one być połączone na wpust i wypust lub ułożone na krokwiach skośnie.
Sztywne poszycie pokryte papą trzeba stosować pod każde pokrycie, jeśli kąt nachylenia połaci jest mniejszy niż 10-20° (w zależności od rodzaju pokrycia). Wtedy papą trzeba pokryć także kontrłaty.

Uwaga! Pod blachy ocynkowane, tytanowo-cynkowe lub pokrycia z łupka naturalnego, pod które potrzebne jest sztywne poszycie, nie można układać pap. Pod te materiały należy położyć specjalną folię dachową.

Można je zostawić na zimę, a nawet dłużej

Sztywne poszycie z papą może znacznie dłużej niż folia leżeć na dachu, zanim zakryje się je ostatecznie właściwym materiałem pokryciowym. Ma to niebagatelne znaczenie dla tych, którzy przerywają budowę na okres zimowy lub nie dysponują całą sumą potrzebną do wykończenia dachu i potrzebują czasu na zebranie funduszy.

Usztywnia dach...

Poszycie z desek lub płyt drewnopochodnych dodatkowo usztywnia konstrukcję więźby dachowej. W dachu z takim wstępnym kryciem rozstaw krokwi może być większy niż w dachu z folią, a łaty i kontrłaty mogą mieć mniejsze przekroje.

... obciąża jednak dodatkowo jego konstrukcję
Wstępne krycie papą na sztywnym poszyciu stanowi dodatkowe obciążenie konstrukcji: deski i papa są znacznie cięższe od folii. Ciężar deskowania zależy od grubości desek (najczęściej stosuje się świerkowe lub sosnowe grubości 25-32 mm). Ciężar papy zaś – od rodzaju osnowy (najczęściej poliestrowej lub z włókna szklanego; jeśli papa będzie leżała krótko, osnowa może być także tekturowa) i grubości lepiku asfaltowego otaczającego osnowę.

Choć wymaga od dekarza doświadczenia...

W ocieplonym dachu pomiędzy sztywnym poszyciem z desek a izolacją trzeba pozostawić szczelinę wentylacyjną. To znacznie komplikuje prace, ale tylko dzięki niej para wodna przedostająca się z wnętrza domu nie skrapla się pod szczelną papą i nie zawilgaca poszycia ani konstrukcji dachu czy ocieplenia. Zawilgocone drewno szybciej niszczeje, a wilgotna termoizolacja traci swoje właściwości.
Bardziej pracochłonne niż w wypadku folii i trudniejsze do wykonania i uszczelnienia są też przejścia kominów czy lukarn przez połać dachu,  oraz otwory na okna dachowe.

... to lubią oni taki sposób wstępnego krycia

Dekarze lubią pracować na dachu ze sztywnym poszyciem, gdyż wygodnie układa się na nim ostateczne pokrycie. Podczas prac można swobodnie poruszać się po połaci, co jest znacznie utrudnione na ażurowej konstrukcji z łat i kontrłat na dachu pokrytym folią.

Ile waży wstępne krycie?

Papa na sztywnym poszyciu z desek – 15,75-23 kg/m². W tym papa podkładowa – 2-6,5 kg/m², deski sosnowe grubości 25-30 mm – 13,75-16,5 kg/m².
Folia dachowa – 0,09-0,2 kg/m².

Folie dachowe

Folie dachowe są obecne na rynku już od kilkunastu lat, mimo to nadal uważa się je za materiał nowy i nie do końca poznany. Choć wykonawcy mieli dużo czasu na zapoznanie się z tym materiałem, przy ich układaniu nadal często popełniane są błędy. A przecież ich zastosowanie daje wiele korzyści.

Nawet najdroższa folia dachowa będzie tańsza od sztywnego poszycia z papą, na dodatek łatwiej i szybciej się ją układa. Autor: Mariusz Bykowski

Warto je stosować w ocieplonym dachu...
Folie dachowe pełnią funkcję podobną jak wiatroizolacja w ścianach domów szkieletowych: chronią izolację cieplną przed wiatrem, przez co zapobiegają zbyt szybkiemu wydostawaniu się ciepła na zewnątrz domu.
Jednocześnie chronią konstrukcję i ocieplenie przed nawiewanym pod pokrycie śniegiem i deszczem – woda, która dostaje się pod pokrycie, nie wsiąka w dach, tylko spływa po folii. Folie dachowe są zbudowane tak, że nie przepuszczają wody, ale w mniejszym lub większym stopniu przepuszczają parę wodną. Właśnie dlatego folie wysokoparoprzepuszczalne są wręcz niezastąpione w ocieplonych dachach pokrytych materiałem nie wymagającym sztywnego poszycia. Taka folia, choć droższa od niskoparoprzepuszczalnej, może się stykać z izolacją cieplną bez obawy, że ocieplenie i konstrukcja dachu zostaną zawilgocone. Dzięki temu nie trzeba wykonywać szczeliny wentylacyjnej, którą powinno się pozostawiać w dachu pomiędzy ociepleniem a sztywnym poszyciem z papą lub niskoparoprzepuszczalną folią. Wykonanie takiej szczeliny jest bardzo trudne i pracochłonne, a gdy dach jest bardzo skomplikowany (ma dużą liczbę przenikających się połaci, okien dachowych czy lukarn), czasem wręcz niemożliwe.

... ale nie można ich zostawiać nie zakrytych na zimę

Są wrażliwe na promieniowanie UV. Folie dachowe nazywane są też foliami wstępnego krycia, gdyż są wystarczającym zabezpieczeniem przed deszczem, by można je było ułożyć na dachu i na jakiś czas pozostawić – zanim ostatecznie pokryje się go na przykład dachówką.
Trzeba jednak pamiętać, że nie mogą być zbyt długo narażone na działanie słońca (szkodzi im promieniowanie ultrafioletowe). Dlatego dach wstępnie pokryty folią można pozostawić nie osłonięty na około miesiąc. Niektóre folie są modyfikowane dodatkami stabilizującymi i dzięki temu są bardziej odporne na promieniowanie ultrafioletowe. Te folie mogą pozostać odkryte na dachu przez 3-4 miesiące.

Rozciągają się pod ciężarem śniegu. Jeśli na ułożonej na dachu folii dachowej przez dłuższy czas będzie zalegał śnieg, może się ona rozciągnąć. Gdy dach ma być ocieplony i został pokryty folią niskoparoprzepuszczalną, wpływa to niekorzystnie na wentylację połaci. Zmniejsza się bowiem szerokość szczeliny wentylacyjnej, zwisająca folia może nawet dotykać do ocieplenia, co może doprowadzić do zawilgocenia dachu.

Ich układanie nie jest trudne...

Folie układa się, rozwijając pasma równolegle do okapu (jeśli są szerokie) lub wzdłuż krokwi (jeśli są wąskie) i łącząc je na 10-20-centymetrowy zakład. Do więźby mocuje się je zszywkami lub gwoździami z dużymi łebkami. Na pewno trwa to krócej niż ułożenie poszycia, a potem papy.

... trzeba jednak przestrzegać zasad
Niewłaściwe ułożenie folii grozi poważnymi konsekwencjami. Może na przykład doprowadzić do zawilgocenia ocieplenia i konstrukcji dachu.
Ważne jest ułożenie folii właściwą stroną do wierzchu. Zwykle producenci oznaczają (na przykład napisami) wierzchnią stronę folii.
Folie niskoparoprzepuszczalne nie mogą się stykać bezpośrednio z ociepleniem. Stosując taką folię w ocieplonym dachu, trzeba pozostawić szczelinę wentylacyjną pomiędzy nią a ociepleniem.
Folie trzeba wyłożyć na blachę okapową. Aby woda, która przedostanie się pod pokrycie, spływała swobodnie do rur spustowych, folia musi być wyłożona na blachę okapową. W przeciwnym razie woda może przedostawać się pod blachę.

Folie są różne
Różnią się paroprzepuszczalnością, czyli zdolnością do przepuszczania pary wodnej. Folie niskoparoprzepuszczalne to folie, których paroprzepuszczalność nie przekracza 100 g/m²/24 h. Oznacza to, że przez 1 m² folii przenika w ciągu doby nie więcej niż 100 g pary wodnej. Folie wysokoparoprzepuszczalne to takie o paroprzepuszczalności powyżej 1000 g/m²/24h.

Wentylacja połaci w ocieplonym dachu

Ze sztywnym poszyciem i papą. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Z wysokoparoprzepuszczalną folią dachową. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Z niskoparoprzepuszczalną folią dachową. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Folie są tańsze od sztywnego poszycia z papą

Wstępne krycie nawet ze stosunkowo drogiej folii wysokoparoprzepuszczalnej jest tańsze od sztywnego poszycia z papą. Kosztowne są przede wszystkim deski (sklejka lub płyty drewnopochodne), a trzeba jeszcze kupić papę. Jeśli sztywne poszycie z desek chce się zabezpieczyć przed szkodnikami i wilgocią, znów trzeba sięgnąć do kieszeni. Robocizna też jest droga, trzeba bowiem zapłacić raz za przybicie poszycia oraz drugi raz za ułożenie i przymocowanie papy.
Jeżeli wstępne pokrycie będzie leżało dłużej niż rok, może się okazać, że konieczne będzie przesmarowanie papy lepikiem po to, aby zabezpieczyć ją przed pękaniem, a połączenia pasm przed przeciekaniem. To też są dodatkowe koszty.

- Sztywne poszycie z papą 47 zł/m² (w tym materiały 30 zł/m²)
- Wstępne krycie z folii dachowej 5-16 zł/m² (w tym materiały -  zależnie od rodzaju folii - 3-13 zł/m²)

Koszty wstępnego krycia obliczył Ośrodek Wdrożeń Ekonomiczno-Organizacyjnych Budownictwa „Promocja“, na podstawie systemu SEKOCENBUD.